Chương 2 trong loạt bài Công trình nghiên cứu về nấm trong y học hiện đại của Tiến sỹ Richard Sullivan.
Chương này nhằm mục đích để cung cấp một sự hiểu biết cơ bản về nấm, cấu trúc và phương thức phát triển của các loại nấm. Vai trò của nấm trong tự nhiên được trình bày với sự tham khảo các hình thức chính của dinh dưỡng. Lịch sử sử dụng nấm tâm linh trong các hình thái khởi đầu của tôn giáo tín ngưỡng được trình bày cùng với việc sử dụng các loại nấm cho thực phẩm và y học.
Nấm học quan tâm đến việc nghiên cứu nấm, thuật ngữ này được bắt nguồn từ từ Mykes trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa là một loài có tên là nấm. Nấm đã được coi là thuộc nhóm thực vật nhưng bây giờ chúng đã được công nhận là một nhóm rất khác biệt và riêng biệt với các sinh vật khác. Chúng là những sinh vật nhân chuẩn có nhân xương màng hoàn toàn được xác định với nhiều nhiễm sắc thể xác định và vì vậy, có thể phân biệt rõ ràng được chúng với vi khuẩn. Chúng là nhũng sinh vật dị dưỡng, đòi hỏi các hợp chất cacbon hữu cơ ở những mức độ phức tạp khác nhau, phân biệt chúng với nhóm thực vật sản xuất chất hữu cơ của chính mình bằng cách quang hợp. Trừ một số loại nấm, còn lại tất cả các loại nấm đều có thành tế bào được xác định rõ ràng thông qua đó, tất cả các chất dinh dưỡng phải chuyển vào nấm dưới hình thức hòa tan và, về mặt này, chúng khác với các tế bào động vật, tế bào động vật thiếu thành tế bào được xác định.
Hình 1 – Vòng đời nấm
Số lượng các loài nấm theo như ước tính gần đây có thể lên tới con số trên 1,5 triệu loài. Nấm có sự khác biệt rất lớn về kích thước, cấu trúc và hoạt động trao đổi chất. Loại nấm nhỏ nhất, chẳng hạn như nấm men, phát triển như những tập hợp rời rạc của các vi tế bào đơn bào trong khi hầu hết các loại nấm tồn tại ở dạng sợi nhỏ hoặc sợi nấm, mở rộng ở phần đầu nấm, phân nhánh và hợp nhất để tạo thành một mạng lưới hệ sợi nấm phức tạp. Khi các mạng sợi nấm tăng kích thước chúng trở nên trực quan rõ ràng và, trên thực tế, trong một số trường hợp các sợi nấm hình thành cấu trúc phức tạp lớn giống như trái cây lớn, được biết đến một cách thông tục là nấm. Từ đây hình dung ra được các loại men, các loại nấm gây bệnh không nhìn thấy được bằng mắt thường và các loại nấm nhìn thấy được.
Trong khi nhiều loài nấm phát triển trong môi trường nước, phần lớn với bản chất của mô hình phát triển mở rộng đầu nấm, nấm thích nghi nhất với sự phát triển và lớn lên qua nền chất rắn, đặc biệt là trong môi trường trên mặt đất. Nấm hoạt động rộng rãi trong môi trường đất có các chất hữu cơ bị phân hủy, nấm còn có thể phát triển rộng rãi trên thực vật, động vật và con người gây ra sự phân hủy và bệnh tật.
Nhiều loại nấm tấn công và gây hại tiêu cực cho các sản phẩm thành phẩm bao gồm thực phẩm, vải, da, gỗ, mỹ phẩm, dược phẩm, nhiên liệu hàng không… Mặt khác, chúng lại có lợi, đóng góp lớn trong công nghệ sinh học sản xuất rượu vang, bia, rượu, thực phẩm lên men như pho mát, thuốc kháng sinh, các axit hữu cơ công nghiệp quan trọng và hiện tại là trong việc sản xuất nhiều hợp chất dược liệu quan trọng khác. Chính những loại nấm ăn được hình thành nên cơ sở các hoạt động thương mại rất lớn. Dưới đây là các loại nấm được sử dụng làm dược liệu quan trọng.
Những loại nấm dược liệu quan trọng
* Auricularia auricular (Mộc nhĩ / Nấm tai mèo)
* Trametes (Coriolus) versicolor (Nấm vân chi)
* Ganoderma lucidum (Nấm lim xanh)
* Flammulina velutipes (Nấm kim châm)
* Grifola frondosa (Nấm maitake)
* Hericium erinaceous (Nấm hầu thủ / nấm đầu khỉ)
* Lentinus edodes (Nấm hương / Nấm đông cô)
* Schizophyllum commune (Nấm chân chim)
* Tremella fuciformis (Nấm tuyết / Mộc nhĩ trắng)
* Poria cocos (Nấm phục linh / Bạch linh / Bạch phục linh)
Khoa học về Nấm cũng giống như các ngành khoa học khác, kiến thức và sự hiểu biết dần nhiều lên đã dẫn đến càng trở nên phức tạp và cuối cùng, lĩnh vực khoa học này được phân chia thành những nhánh khác nhau để tăng sự chuyên môn. Những gì được gọi là nấm học thuần túy liên quan đến cấu trúc chi tiết, tế bào học và phương thức phát triển của nấm trong khi các nghiên cứu phân loại xác định cấu trúc nhằm phân loại nấm để tìm ra các mối quan hệ và các đặc điểm để xác định từng loại trong vô số các loại nấm. Nấm học y tế giải quyết với các loại nấm gây bệnh ở người cũng như những ảnh hưởng độc hại từ độc tố nấm mốc, chất chuyển hóa nấm được hình thành bởi nấm sợi phát triển chủ yếu trong các loại hạt ngũ cốc và hạt có dầu. Một số loại độc tố nấm mốc được công nhận là chất có nguy cơ cao gây ung thư cho con người. Những độc tố nấm gây ung thư có mặt trong các loại thực phẩm của chúng ta xứng đáng nhận được sự quan tâm nhiều hơn nữa của ngành y tế. Lĩnh vực nghiên cứu nấm đặc biệt quan tâm đến những loại nấm được tìm thấy trên các cánh đồng và các khu rừng, đặc biệt là các loại nấm lớn hơn, nấm, sợi nấm trên các cánh đồng và các bãi rác trong rừng. Một số loại nấm phát triển trên các cây, tạo ra các cây nấm lớn.
Trong khuôn khổ của nghiên cứu này chủ yếu tập trung vào các loại nấm có kích thước lớn vì hầu hết tất cả các loại nấm ăn được và nấm dược liệu được tìm thấy trong các loài nấm lớn này. Trong thuật ngữ của nấm học, nấm chỉ thuộc một nhánh của các lớp nấm đảm (Basidiomycete) và lớp nấm nang (Ascomycetes). Trong cả hai lớp nấm đảm và nấm nang có một quá trình sinh sản hữu tính xảy ra ở giai đoạn đầu khi sợi nấm ở dưới lòng đất và giai đoạn cuối cùng khi nấm xuất hiện với thân nấm lớn trên mặt đất như Hình 1 ở trên.
Trở lại bài mở đầu: Công trình nghiên cứu về nấm trong y học hiện đại của Tiến sỹ Richard Sullivan
Phần tiếp theo
>> Nấm phát triển trong tự nhiên như nào? – Chương 2 (tiếp)
.
