Cách tránh vòng xoắn bệnh lý viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, một số ít gặp ở người lớn. Bệnh gây mẩn đỏ, ngứa ngáy, nếu gãi nhiều có thể dẫn đến xước da, chảy máu, gây nghiễm trùng. Để tránh viêm da cơ địa trở thành một vòng xoắn cần khám ngay để sớm được điều trị đúng cách.

Da nổi mẩn đỏ có thể là dấu hiệu bệnh viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa (Atopic Dermatitis – AD) hay còn gọi là bệnh chàm thể tạng, eczema, sẩn ngứa Besnier, liken đơn dạng mạn tính… là bệnh lý biểu hiện cấp tính, bán cấp hoặc mạn tính. Đặc điểm quan trọng của bệnh viêm da cơ địa là hay tái phát.

Theo nghiên cứu, có tới 60% trẻ viêm da cơ địa phát bệnh trong những năm đầu đời (thường gặp nhất trong 2 tháng đầu), 30% trong 5 năm đầu và chỉ có 10% phát bệnh từ 6 – 20 tuổi. Rất hiếm bệnh nhân phát bệnh khi trưởng thành. Tỷ lệ nam giới mắc bệnh nhiều hơn nữ giới.

Bệnh viêm da cơ địa có yếu tố di truyền, gia đình (60% người bị viêm da cơ địa có con cũng bị bệnh này, nếu cả bố mẹ đều bị viêm da cơ địa thì có tới 80% con bị bệnh). Một số người mắc các bệnh dị ứng khác như hen, viêm mũi dị ứng cũng có khả năng mắc viêm da cơ địa. Theo nghiên cứu, có tới 35% trẻ viêm da cơ địa có biểu hiện hen trong cuộc đời.

Các giai đoạn của bệnh viêm da cơ địa 

Giai đoạn cấp tính: Da trẻ nhỏ xuất hiện đám da đỏ không rõ ranh giới, các sẩn và đám sẩn, mụn nước tiết dịch, không có vẩy da. Da bị phù nề, chảy dịch, đóng vảy tiết. Vết đỏ gây ngứa, khiến trẻ gãi nhiều, tạo vết trợt, bội nhiễm tụ cầu tạo các mụn mủ và vẩy tiết vàng. Bệnh thường xuất hiện ở các bộ phận như trán, má, cằm, nặng hơn có thể lan ra tay, thân mình.

Giai đoạn mạn tính: Biểu hiện da dày thâm, ranh giới rõ, liken hóa, các vết nứt đau do bệnh nhân ngứa gãi nhiều. Thương tổn hay gặp ở các nếp gấp lớn như lòng bàn tay, bàn chân, các ngón, cổ, gáy, cổ tay, cẳng chân.

Một số nguyên tắc điều trị bệnh viêm da cơ địa

– Chống khô da bằng các thuốc dưỡng ẩm.

– Điều trị bệnh viêm da cơ địa bằng bôi corticosteroid trong thời gian ngắn, sau đó duy trì bôi tacrolimus + dưỡng ẩm thời gian dài để tránh tái phát bệnh.

– Chống nhiễm tụ cầu bằng thuốc kháng sinh bôi hoặc uống.

– Kháng histamin chống ngứa.

Biểu hiện khi mắc viêm da cơ địa: Bệnh nhân bị viêm da cơ địa sẽ bị khô da, mẩn đỏ, gây ngứa, tạo thành vòng xoắn bệnh lý: ngứa – gãi – ban đỏ – ngứa… Ngoài ra, người bệnh còn có các triệu chứng khác như viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc mắt và viêm ngứa họng, hen. Các biểu hiện bệnh lý như chứng vẽ nổi (dermographism), bệnh vẩy cá thông thường, dày sừng nang lông… có thể gặp trên bệnh nhân viêm da cơ địa.

Một số vị trí dễ bị viêm da cơ địa là: mặt, trán, mặt gấp các chi, gáy, mi mắt, cổ tay, mu tay, mu chân, trường hợp nặng có thể lan toàn thân.

Một số nguyên nhân khiến bệnh viêm da cơ địa khởi phát

Các dị nguyên trong không khí như các chất thải của rệp nhà, len dạ… Ngoại độc tố của tụ cầu vàng (Staphylococus aureus) đóng vai trò siêu kháng nguyên kích thích hoạt hóa limpho T và đại thực bào.

Dị nguyên nội sinh (endogenous antigens): trong huyết thanh bệnh nhân có kháng thể IgE có thể kích thích IgE hoặc limpho T đáp ứng viêm.

Ngoài ra, một số thức ăn cũng làm nguy cơ mắc bệnh cao hơn như: trứng, sữa, lạc, đậu tương, cá, bột mỳ… làm giảm chức năng hàng rào bảo vệ của da cùng với giảm lớp ceramic trên bề mặt da làm cho da dễ bị mất nước gây khô da. Thường thì vào mùa đông bệnh tái phát nặng hơn mùa hè.

Không khó để chẩn đoán bệnh viêm da cơ địa

Dựa trên các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh viêm da cơ địa dựa vào 4 tiêu chuẩn chính: Ngứa da, viêm da mạn tính và tái phát, vị trí thương tổn điển hình, tiền sử cá nhân hay gia đình có bệnh cơ địa dị ứng.

Các tiêu chuẩn phụ: khô da, viêm môi, đục thủy tinh thể, viêm kết mạc mắt và kích thích ở mắt tái phát, mặt đỏ, tái, dị ứng thức ăn, chàm ở bàn tay, dễ bị nhiễm khuẩn da và hay tái phát, ngứa khi ra mồ hôi, quầng thâm quanh mắt, vẩy phấn trắng, giác mạc hình chóp, các thương tổn khác giống dày sừng nang lông…

Điều trị viêm da cơ địa theo giai đoạn của bệnh

Viêm da cơ địa nếu không được điều trị thì bệnh sẽ bị kéo dài trong nhiều năm. Khoảng gần 50% bệnh khỏi khi ở tuổi thiếu niên, nhưng cũng nhiều trường hợp bệnh tồn tại lâu cho đến tuổi trưởng thành. Nhiều bệnh nhân bị hen hoặc các bệnh dị ứng khác.

Khi bị viêm da cơ địa, tuyệt đối tránh chà xát, gãi có thể dẫn tới chảy máu, bội nhiễm. Đồng thời bôi thuốc và dùng thuốc uống chống ngứa đúng cách. Sử dụng kem dưỡng ẩm chống khô da, tránh ngứa, hạn chế nguy cơ viêm da cơ địa khởi phát trở lại. Kem dưỡng ẩm phải được sử dụng hằng ngày và dùng lâu dài sau khi triệu chứng đã được cải thiện. Loại trừ và tránh các chất gây dị ứng, tránh dùng đồ len dạ khi tiếp xúc với trẻ.

Điều trị viêm da cơ địa đòi hỏi rất cẩn trọng, giữa thầy thuốc và người bệnh cần có sự phối hợp chặt chẽ, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, bố mẹ cần chú ý nhiều hơn. Tùy theo giai đoạn bệnh cấp tính, bán cấp hay mạn tính mà cần sử dụng thuốc bôi phù hợp.

 

Theo Dân trí