Thạch quyết minh

Bào ngư là một loại ốc vỏ cứng như vỏ con sò, nhưng dẹt hơn, ở mép có 7-13 lỗ nhỏ để không khi ra vào. Khi vỏ bào ngư bị sinh vật khác bám kín trên lỗ để thở, con vật có thể chết ngạt. Lớp vỏ ngoài nhám, có màu nâu sẫm, mặt trong có lớp sà cừ long lanh. Chân bào ngư là một khối thịt dính kiền với thân, nằm xung quanh mép vỏ. Muốn bò đi, khối thịt đó phải co giãn để di chuyển thân mình. Khi bị ta bắt, thớ khối thịt đó rút vào đá, nhờ đó mà vùng bào ngư sống tuy luôn luôn có sóng lớn vỗ vào đá, nhưng bào ngư vẫn sống bình thường. Thức ăn chính của bào ngư là rong rêu bám trên đá.

Bào ngư thường sống ở trên các vùng hải đảo hay ven biển có rạn đá ngầm, độ mặn của nước biển cao. Bào ngư sống ở độ nước sâu từ 2-12m, thường là con nhỏ ỏ chỗ cạn, khi lớn lên mới ở độ nước sâu hơn.

Thu hái, sơ chế: Mùa bắt bào ngư vào tháng 7-10 là thời kỳ nước ấm dễ lặn và cũng là lúc bào ngư béo nhất.

Khi bắt về, rửa sạch đất cát, rêu rong bám vào, sau đó rửa bằng nước muối pha loãng, cuối cùng cậy vỏ riêng phơi khô dùng lam thuốc, còn ruột đem nấu chín phơi khô, làm món ăn rất quí.

Có nơi, bào ngư bắt về đem rửa sạch, rồi nấu chín mới bóc lấy vỏ và ruột, vỏ sau khi lấy được đem rửa sạch chất muối rồi mới phơi khô. Phương pháp cạy bào ngư tươi tuy có khó khăn hơn nấu chín rồi mới cạy, nhưng phẩm chất tốt hơn.

Khi dung làm vỏ thuốc, có khi ngưòi ta dùng sống. Rửa sạch, phơi khô, tán nhỏ, có khi người ta nung lên rồi mới tán nhỏ để dùng.

Thành phần hóa học: Trong vỏ có các chất vô cơ , chủ yếu la canxi cacbonat, muối canxi khác và các chất hữu cơ, nhưng sau khi nung, chỉ còn chất vô cơ.

Tính vị: Vị mặn, tính hàn

Quy kinh: Vào kinh can, thận

Tác dụng: Bình can tiềm dương, thanh can minh mục.

Chủ trị: Các chứng can dương thịnh hoặc âm hư dương kháng, can hỏa bốc, can hư mắt mờ.

Liều dùng: 15 – 30g. Cho vào thang thuốc nên đập vụn và sắc trước 30 phút.

Kiêng kỵ: Thạch quyết minh kỵ Tuyền phúc hoa