Khương hoàng

Khương Hoàng 

(Curcuma longa)

Mô tả cây thuốc Khương Hoàng:

Khương hoàng ( nghệ ) là một loại cỏ cao 0,60m đến 1m.Thân rễ thành củ hình trụ hoặc hơi dẹt, khi bẻ hoặc cắt ngang có màu vàng cam sẫm. Lá hình trái xoan thon nhọn ở hai đầu, hai mặt đều nhẵn dài tới 45cm, rộng tới 18 cm. Cuống lá có bẹ. Cụm hoa mọc từ giữa các lá lên, thành hình nón thưa, lá bắc hữu thụ khum hình máng rộng, đầu tròn màu xanh lục nhạt, lá bắc bất thụ hẹp hơn, màu hơi tím nhạt. Tràng có phiến, cánh hoa ngoài màu xanh lục vàng nhạt, chia thành ba thùy, thùy trên to hơn, phiến cánh hoa trong cũng chia ba thùy, 2 thùy hai bên đứng và phẳng, thùy dưới hõm thành máng sâu. Quả nang 3 ngăn, mở bằng 3 van.Hạt có áo hạt.

 Thành phần chủ yếu:

– Chất Khương hoàng tố ( chất màu curcumin 0,3%)

– Tinh dầu 1 – 5% là hoạt chất của Nghệ gồm 25% cacbua tecpenic, chủ yếu là zingiberen và 65% cetonsesquitecpenic, các chất turmeron. Các chất màu vàng gọi chung là curcumin gồm có curcumin I, II, .

– Ngoài ra còn có tinh bột, canxi oxalat, chất béo.

Thu hoạch: Mùa thu, đông đào, rửa sạch, nấu chín đến thấm tim là độ, phơi khô, đánh bỏ vỏ ngoài, lại phơi khô.

Bào chế: Ngâm nước, rửa sạch, vớt ra phơi, khi ẩm thì cắt ra từng miếng để dùng dần.

Mô tả Dược liệu:

Vị thuốc Khương hoàng là phần thân rễ to hình thoi, hai đầu hơi nhọn, ở giữa mập, dài 1-3,3cm, đường kính ở giữa 0,2-0,5cm. Mặt ngoài mầu vàng tro hoặc nâu nhạt, có vằn nhăn nhỏ mầu trắng tro và những chấm nhỏ lõm xuống rất rõ. Một đầu có vết bị bẻ gẫy, mầu vàng tươi, còn đầu kia hơi nhọn. Chất cứng chắc, mặt gẫy ngang phẳng, bóng, sáng, chất cứng như sừng, mầu vàng chanh hoặc vàng da cam. Giữa có một đốm tròn mầu nhạt, hơi có mùi thơm của Gừng, vị cay, đắng (Dược Tài Học).

Tính vị:

– Trung dược học: Cay, đắng, ấm.

– Đường bản thảo: Vị cay đắng, đại hàn, không độc.

– Bản thảo thập di: Vị cay, ấm, không độc.

– Lý Cảo: Vị đắng ngọt cay, đại hàn, không độc.

– Đông y bảo giám: Tính nhiệt, vị cay đắng, không độc.

Quy kinh:

– Trung dược học: Vào kinh Can, Tỳ.

– Cương mục: Vào Tâm, Tỳ.

– Lôi công bào chế dược tính giải: Vào 2 kinh Tâm, Phế.

– Bản thảo kinh sơ: Vào Túc thái âm, Quyết âm.

Công năng: Hành khí, phá huyết ứ, thông kinh, chỉ thống, tiêu mủ, sinh cơ.

Tác dụng của Khương hoàng:

+ Tác dụng phục hồi sức khỏe cho phụ nữ sau sinh, bệnh nhân viêm loét dạ dày, tá tràng mà nó còn có hiệu quả mạnh mẽ lên hầu hết các bệnh mạn tính như: ung thư, các bệnh tim mạch, gan mật, Alzheimer, mỡ máu…

+ Trong đông y, Khương hoàng dùng để chữa dạ dày, chữa vết thương lở loét, hoặc là trường hợp phụ nữ sau khi sinh khí huyết kém, da dẻ không được tươi sáng, hồng hào. Nhiều người đã dùng bột nghệ bôi khắp cơ thể, giúp cho da đàn hồi tốt và khí huyết lưu thông.

Liều dùng và cách dùng: Sắc uống 3 ~ 10g. Dùng ngoài liều lượng tùy theo bệnh lý.

Kiêng kỵ:

– Trung dược học: Người huyết hư không khí trệ huyết ứ dùng thận trọng, phụ nữ có thai kỳ dùng.

– Bản thảo kinh sơ: Phàm bệnh do huyết hư cánh tay đau, huyết hư bụng đau, mà không phải ứ huyết ngưng trệ, khí tố thượng nghịch gây trướng, chớ dùng nhầm vì sẽ gây tổn thương phần huyết, khiến bệnh chuyển nặng.

Bài thuốc có Khương hoàng:

+ Kinh nguyệt không đều: Khương hoàng, xuyên khung, đào nhân, mỗi vị 8g; ích mẫu, kê huyết đằng, mỗi vị 16g; sinh địa 12g. Sắc uống ngày một thang. Uống liền 2 – 3 tuần, trước khi có kinh. Uống vài ba liệu trình cho đến khi các triệu chứng ổn định.

+ Trướng bụng, đau bụng: Khương hoàng hoặc uất kim, hương phụ, sài hồ, đồng lượng 9 – 12g. Sắc uống hoặc làm thuốc bột, ngày một thang, uống trước bữa ăn 1 – 1,5 giờ.

+ Viêm gan virus cấp tính: Khương hoàng 12g; nhân trần, bồ công anh, bạch mao căn mỗi vị 40g; chi tử 16g; đại hoàng, hoàng liên mỗi vị 9g. Sắc uống, ngày một thang, chia 3 lần, trước bữa ăn. Uống liền 3 – 4 tuần lễ.

+ Trị đau dạ dày: Khương hoàng rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô sau đó tán thành bột mịn hòa cùng với mật ong, viên lại thành những viên nhỏ. Mỗi ngày dùng một ít và dùng liên tục trong vòng 1 tháng sẽ giúp bạn hết bị đau dạ dày.

+ Mụn nhọt: Khương hoàng 100g, củ ráy dại 150g, dầu vừng 150g, nhựa thông, sáp ong 70g. Khương hoàng và củ ráy gọt vỏ, thái mỏng, giã nát. Cho hỗn hợp này vào dầu vừng nấu nhừ. Lọc bỏ bã, thêm nhựa thông, sáp ong vào đun nóng cho tan, quấy đều để nguội, phết lên giấy bản, dán vào mụn nhọt.