Cây tục đoạn cho rễ là vị thuốc tục đoạn có tác dụng bổ can thận, mạnh cân cốt, thông huyết mạch, lợi quan tiết, giảm đau, yên thai.
Tên khoa học: Dipsacus japonicas.
Cây tục đoạn còn gọi là sâm nam, đầu vù, rễ kế…Cây cho rễ là vị thuốc tục đoạn có tác dụng bổ can thận, mạnh cân cốt, thông huyết mạch, lợi quan tiết, giảm đau, yên thai.
Thường dùng chữa đau lưng, mỏi gối, di tinh, bạch đới, gãy xương, đứt gân do chấn thương, phong thấp gây đau nhức, động thai đau bụng, phụ nữ ít sữa.
Quả dùng làm thuốc tư dưỡng điều bổ có tác dụng làm đen râu tóc.
Thành phần hóa học:
Trong rễ tục đoạn có saponin triterpen, 0x-sitosterol, daucosterol, sucrose.
Theo đông y:
Theo Đông y, tục đoạn vị đắng cay, tính hơi ôn; vào kinh can và thận. Có tác dụng bổ can ích thận, nối liền gân cốt, thông huyết mạch, cầm máu, giảm đau.
Chủ trị can thận hư, lưng đau, chân yếu, gẫy xương, bong gân, dọa sảy thai, an thai, chỉ huyết, chữa băng lậu đới hạ. Làm thuốc trừ phong nên dùng sống, làm thuốc cầm máu thì phải sao.
Liều dùng 12g – 20g.
Bộ phận dùng và phương pháp chế biến: Củ được đào vào khoảng từ tháng 7 đến tháng 8. Sau khi loại bỏ những củ bị xơ, củ được thái lát và đem phơi nắng.
Một số bài thuốc từ cây tục đoạn:
+ Hoàn Tục đoạn: Tục đoạn 12g, ngũ gia bì 12g, ý dĩ nhân 12g, phòng phong 12g, ngưu tất 12g, tỳ giải 12g, thục địa 20g, bạch truật 12g, khương hoạt 8g. Nghiền thành bột mịn, làm viên hoàn. Ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 12g, chiêu với nước muối loãng hoặc rượu ấm. Trị can thận đều suy nhược, sống lưng và thắt lưng đau buốt, phong thấp đau buốt các khớp xương và chân tay.
+ Tục đoạn 20g, ngưu tất 20g, tỳ giải 20g, phòng phong 20g, chế xuyên ô 20g. Tán thành bột, luyện với mật làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8g, chiêu với nước. Trị đau nhức tứ chi do phong thấp.
+ Tục đoạn 10g, ngưu tất 10g, đỗ trọng 10g, tang ký sinh 10g, câu kỷ tử 5g, đương quy 5g, hà thủ ô 5g. Sắc uống trong ngày. Bổ can thận, chữa mỏi gân cốt người già.
+ Tiếp cốt liệu thương, trị gãy xương không liền, chữa các vết thương: nhũ hương sao 12g, một dược sao 12g, tự nhiên đồng 12g, thổ miết trùng 12g, huyết kiệt 12g, tục đoạn 12g, đương quy 12g, cốt toái bổ 12g, hồng hoa 12g, mộc hương 8g. Tất cả nghiền thành bột mịn. Ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 12g, chiêu với nước đun sôi. Hoặc dùng ngoài: nhào với rượu hoặc giấm làm thành bột hồ nhão, đắp vào chỗ đau.
+ Hoàn tục đoạn: Tục đoạn 12g, đương quy 12g, long cốt 12g, hoàng kỳ 12g, xích thạch chi 12g, địa du 12g, thục địa 16g, xuyên khung 6g, ngải diệp 6g. Tất cả nghiền thành bột, làm viên hoàn. Ngày 2 lần, mỗi lần 8g, chiêu với nước đun sôi. Dùng cho phụ nữ băng lậu đới hạ, các chứng động thai, nguy cơ sảy thai.
+ Tục đoạn (tẩm rượu sao) 80g, đỗ trọng (tẩm gừng sao) 80g, đại táo 100g. Táo bỏ hạt, giã nát, tục đoạn và đỗ trọng tán bột; trộn bột và đại táo làm viên, viên bằng hạt ngô. Ngày uống 30 viên với nước cơm. Chữa động thai.
+ Chữa nam giới đau gấp ngang lưng, phụ nữ thường hay đẻ non, hay người già yếu mỏi: Tục đoan 20g, Ðỗ trọng dây, cẩu tích, ý dĩ sao, Ba kích, Ðương quy, mỗi vị 10g, sắc uống.
+ Chữa bị thương hay sau khi mổ đau nhức. Dùng Tục đoạn, Cốt toái bổ, Ngưu tất, Sinh địa, Mạch môn, mỗi vị 12g sắc uống.
Lưu ý:
Người có chứng thực nhiệt không được dùng.
Âm hư hỏa thịnh thì kiêng dùng.
Không nhầm lẫn với vị thuốc Cát sâm là rễ củ của cây Milletia speciosa Champ. cũng gọi là Sâm nam.
Mua bán dược liệu:
Giá bán tham khảo: 85-300k/kg.
