Men gan tăng cao sẽ dẫn đến nguy cơ mắc rất nhiều bệnh trong đó có những bệnh nguy hiểm như ung thư gan, viêm gan và các bệnh về tim mạch… Vì vậy hiểu rõ về nguyên nhân tăng men gan để phòng tránh là điều cần thiết.
Men gan là thành phần nằm trong tế bào gan và có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa các chất trong cơ thể. Vì vậy rất cần lưu ý đến yếu tố này, khi men gan bị rối loạn để phòng ngừa men gan tăng cao để điều chỉnh kịp thời.
Những nguyên nhân tăng men gan
Có nhiều nguyên nhân tăng men gan khác nhau nhưng các bệnh về gan đặc biệt viêm gan là nguyên nhân chính. Nồng độ của men gan tăng thường tỷ lệ thuận với mức độ viêm nhiễm của gan. Tuy nhiên đây chỉ là những giả thiết thông thường nhất bởi trong thực tế có những trường hợp viêm gan rất nặng nhưng nồng độ men gan trong máu tăng rất ít. Trong một số trường hợp khác việc gia tăng nồng độ men gan lại không liên quan gì đến gan.
Một số nguyên nhân hay gặp làm tăng nồng độ men gan bao gồm những nguyên nhân tại gan và nguyên nhân ngoài gan như:
- Viêm gan cấp: do bất cứ nguyên nhân nào đều làm men gan tăng đặc biệt là tăng rất cao, gấp 7-8 lần trở lên. Trường hợp viêm gan cấp tính do siêu vi, có khi men gan tăng gấp từ 10 – 20 lần.
- Viêm gan mạn tính ở giai đoạn hoạt động, viêm gan dẫn đến xơ gan do rượu, chất độc, ung thư gan cũng là nguyên nhân khiến men gan tăng mạnh.
- Thường xuyên sử dụng quá nhiều rượu bia, đồ uống có còn và nồng độ mạnh và các chất kích thích cũng làm tăng men gan. Trong trường hợp này thì chỉ số AST thường tăng 2 – 10 lần, còn ALT chỉ tăng ở mức bình thường hoặc tăng nhẹ.
Nguyên nhân tăng men gan chủ yếu là do bia rượu
- Một số loại bệnh khác trong cơ thể như: tắc đường mật do giun, sỏi; viêm tụy, tắc ruột, viêm dạ dày cấp…Các bệnh truyền nhiễm như sốt rét, sởi, sốt xuất huyết, nhiễm trùng máu… trong giai đoạn phát bệnh cũng làm tăng men gan. Các nguyên nhân này thường làm cho đường dẫn mật phù nề hoặc tắc nghẽn dịch mật khó lưu thông tác động đến tế bào gan và vì vậy làm cho men gan gia tăng.
- Do dùng một số loại thuốc không phù hợp với gan, thậm chí gây độc cho gan như những loại thuốc chống vi khuẩn lao (INH, rifamixin…), thuốc thuộc nhóm fluoquinolon (ciprofloxacin), acetaminophen (paracetamol, tydol, efferalgan…). Khi ngộ độc do thuốc cũng có thể làm men gan gia tăng.
- Ngoài ra còn rất nhiều bệnh mạn tính khác hay do chế độ ăn uống không điều độ, tập thể dục với cường độ quá mạnh cũng làm thay đổi men gan so với bình thường.
Cách phòng ngừa men gan tăng
Các chuyên gia về gan đã khuyến cáo bạn nên quan tâm đến một số điểm dưới đây để phòng men gan tăng hiệu quả hơn.
- Nếu phát hiện men gan trong máu gia tăng, đặc biệt là tăng gấp đôi chỉ số bình thường (trên 40U/l) thì cần đi khám bệnh ngay lập tức để bác sĩ xác định nguyên nhân. Khi đã xác định được nguyên nhân thì nên nghe theo tư vấn của bác sĩ khám bệnh cho mình để hạn chế dẫn đến viêm gan và viêm gan mãn tính.
- Nguyên nhân tăng viêm do viêm tắc đường dẫn mật thì cần phải điều trị triệt để nguyên nhân. Người bị tăng men gan nên đi kiểm tra sức khoẻ định kỳ để được bác sĩ theo dõi và đánh giá sự tiến triển của bệnh.
- Cần đặc biệt lưu ý chế độ ăn uống hằng ngày, cần kiêng rượu, bia và các loại nước giải khát có cồn, nhất là người đang mắc bệnh về gan (viêm gan cấp, mạn hoặc người lành mang virut viêm gan), mật (sỏi mật, giun chui ống mật, viêm đường dẫn mật) hoặc đã từng mắc bệnh sốt rét. Không nên hút thuốc lá, thuốc lào. Cần lưu ý chế độ ăn uống hàng ngày, ví dụ như không ăn mỡ động vật, các loại thức ăn chiên, xào.
- Trường hợp men gan tăng do nguyên nhân từ thuốc chữa bệnh nào đó cũng nên cho bác sĩ khám bệnh và theo dõi sức khoẻ cho mình biết để bác sĩ có phương án giải quyết. Ngoài ra cũng nên vận động cơ thể một cách nhẹ nhàng trừ khi đang bị viêm gan cấp tính.
Gan là bộ phận quan trọng giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và làm sạch máu, bên cạnh còn giúp tiêu hóa thức ăn, dự trữ năng lượng để cơ thể sử dụng khi cần. Vì vậy cần lưu ý các nguyên nhân tăng men gan để đảm bảo một lá gan khoẻ mạnh.
Theo Sức khoẻ & Đời sống
