Biến chứng vì hóa trị ung thư có thể xảy ra trong quá trình điều trị ung thư như mệt mỏi, rụng tóc, thiếu máu… Hóa trị được sử dụng để tiêu diệt tế bào ung thư nhưng cũng gây ảnh hưởng đến cả các tế bào lành, để lại những tác động bất lợi cho cơ thể. Vậy làm thế nào để hạn chế tác dụng phụ của hóa trị?
Biến chứng vì hóa trị ung thư rất thường gặp trong quá trình điều trị ung thư bằng hóa chất. Tuy nhiên, hóa trị lại là mô thức không thể thiếu trong việc điều trị hầu hết các loại ung thư, đặc biệt là ung thư ở giai đoạn lan rộng và di căn. Hiện nay, các tác dụng phụ của hóa trị có thể thường gặp bao gồm:
Hóa trị là phương pháp phổ biến trong điều trị ung thư
Các biến chứng vì hóa trị ung thư có thể gặp
Giảm các dòng tế bào máu ngoại biên
Việc sử dụng hóa chất chống ung thư có thể tiêu diệt một số tế bào máu ngoại biên: hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, ảnh hưởng đến một dòng, hai dòng hoặc cả 3 dòng tế bào máu, gây ra những dạng bệnh lý:
– Thiếu máu: là biến chứng vì hóa trị ung thư thường gặp nhất sau mỗi đợt hóa trị. Bệnh nhân có thể được dùng thuốc kích thích tăng trưởng hồng cầu: epoetin alfa, bêta, darbepoetin alfa), sulfate sắt uống, hoặc dùng pemetrexed phải dùng kèm với vitamin B và acid folic. Trường hợp nghiêm trọng phải tiến hành điều trị bằng cách truyền hồng cầu lắng để đảm bảo Hb của bệnh nhân duy trì ở mức 10-12g/dl.
– Giảm bạch cầu, đặc biệt là giảm bạch cầu hạt sẽ làm giảm sức đề kháng của cơ thể người bệnh, khiến người bệnh dễ nhiễm trùng nặng, nguy hiểm đến tính mạng.
– Giảm tiểu cầu: là một biến chứng vì hóa trị ung thư cũng thường xuyên xảy ra sau các đợt hóa trị.
Xem thêm: Biểu hiện của ung thư da đầu.Ung thư da đầu nguy hiểm không?
Buồn nôn và nôn ói
Là một biến chứng vì hóa trị ung thư thường xảy ra khi sử dụng một số loại thuốc hóa trị: carmustin, cisplatin hay doxorubicin…Điều quan trọng là cần tiến hành phòng ngừa biến chứng này trước khi người bệnh xảy ra tình trạng nôn mửa. Vì một khi đã nôn thì các triệu chứng rất khó kiểm soát.
Suy nhược, mệt mỏi
Tác dụng phụ của hóa trị có thể khiến người bệnh mệt mỏi, suy nhược, khó thở, chán ăn và các hoạt động thể lực bị hạn chế. Đối với người bệnh trước đó đã tiến hành phẫu thuật hay xạ trị thì tình trạng này có thể nặng hơn. Các biểu hiện này thường liên quan đến các tình trạng thực thể của người bệnh: thiếu máu, trầm cảm, đau đớn, nhiễm trùng. Vì vậy cần xác định rõ các tình trạng này để tiến hành điều trị thích hợp.
Rụng tóc
Trong phương pháp điều trị ung thư bằng hóa trị, các thuốc chống ung thư sẽ tiêu diệt các tế bào có khả năng sinh sản và tăng trưởng nhanh. Tuy nhiên ngoài tế bào ung thư có đặc điểm này sẽ bị tiêu diệt thì cơ thể còn người cũng có nhiều loại tế bào có độ tăng trưởng nhanh: tế bào biểu bì và các phần phụ của da như nang lông, móng…Vì vậy, biến chứng vì hóa trị ung thư thường gặp sẽ là rụng tóc, rụng lông ở các phần khác nhau của cơ thể.
Việc rụng tóc ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của người bệnh, đặc biệt là bệnh nhân nữ. Tuy nhiên chúng có thể hồi phục sau khi kết thúc việc hóa trị. Vì vậy người nhà cần làm công tác trấn an tư tưởng để bệnh nhân ung thư an tâm điều trị bằng hóa trị.
Rụng tóc là biến chứng vì hóa trị ung thư thường gặp
Viêm niêm mạc miệng
Dạng biến chứng vì hóa trị ung thư này thường gặp ở những bệnh nhân kết hợp điều trị hóa trị và xạ trị, thường được áp dụng với người bị ung thư đầu, mặt cổ. Chúng gây ra bởi cá loại thuốc ethotrexate, capecitabin, 5-fluorouracil, cisplatin, carboplatin…
Biểu hiện của biến chứng viêm niêm mạc miệng có thể từ nhẹ đến nặng, khiến người bệnh đau đớn và khó khăn trong ăn uống. Vì vậy, các bác sĩ sẽ tiến hành điều trị giảm đau, hướng dẫn bệnh nhân giữ vệ sinh răng miệng, không để khô miệng và sử dung các loại thuốc kháng nấm, thuốc chống virus Herpes…
Xem thêm: Biểu hiện của ung thư di căn não
Độc tính thần kinh ngoại biên
Khi có các biến chứng vì hóa trị ung thư này, người bệnh sẽ cảm thấy tê bì, mất cảm giác và bị châm chích ở các đầu chi. Biểu hiện này thường gặp khi bệnh nhân sử dụng các loại thuốc thuộc nhóm Vinca alkaloids, muối platin hay nhóm taxane. Nếu dùng thuốc Oxaliplatin thì còn gây ra cảm giác đau tê, nhất là khi tiếp xúc với đồ lạnh.
Hiện nay vẫn chưa có thuốc nòa chứng minh có thể làm giảm tác dụng phụ này. Vì vậy nếu các triệu chứng thêm nặng thì cần cân nhắc giảm liều hoặc sử dụng thuốc khác.
Độc tính trên tim
Thường xảy ra khi sử dụng các loại thuốc thuộc Nhóm fluoropyrimidine, nhóm anthracycline hay trastuzumab. Vì vậy trước khi cho bệnh nhân sử dụng các loại này, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng tim mạch, làm siêu âm tim và tìm hiểu tiền sử bệnh tim mạch của người bệnh. Nếu xảy ra các biến cố tim mạch thì tùy theo mức độ sẽ giảm liều hoặc tạm ngưng thuốc.
Mặc dù có nhiều biến chứng vì hóa trị ung thư khi sử dụng phương pháp này nhưng hiện tại, hóa trị vẫn là cách điều trị ung thư phổ biến được áp dụng. Các nhà khoa học vẫn đang tiến hành nghiên cứu các phương thức mới để điều trị ung thư hiệu quả hơn.
Nguồn tham khảo: http://suckhoedoisong.vn/tac-dung-phu-cua-hoa-tri-ung-thu-n74627.html
.
