Cây ý dĩ có tác dụng gì?-Chú ý khi sử dụng hạt ý dĩ

Cây ý dĩ cho hạt dùng làm thuốc bổ và bồi dưỡng cơ thể tốt, dùng bổ sức cho người già và trẻ em, dùng lợi sữa cho phụ nữ sinh đẻ…

Tên khoa học: Coix lachryma-jobi.

Cây ý dĩ cho hạt dùng làm thuốc bổ và bồi dưỡng cơ thể tốt, dùng bổ sức cho người già và trẻ em, dùng lợi sữa cho phụ nữ sinh đẻ…. Bên cạnh đó, ý dĩ còn là vị thuốc thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu, bổ phế, bài mủ…Tuy nhiên, phụ nữ có thai không được dùng.

Thành phần hóa học:

+ Coixol, Coixenolide, Vitamin B1, Leucine, Lysine, Arginine, a-Monoolein.

+ Coixenolide, Đản bạch 13-14%, Chất béo 2-8%, Linoleic acid 25-28%, Palmitic acid 27-28%, Stearic acid, Cis-8-Octadecenoic.

+ Cis-,Transferuloylstigmastenol, Cis-, Erans-Feruloylcampes tenol

+ Coixan A, B, C.

Tác dụng dược lý:

+ Tác dụng đối với hệ hô hấp: Dầu trích từ Ý dĩ nhân với liều tương ứng có tác dụng lên hệ hô hấp. Liều thấp thuốc gây kích thích hô hấp, liều cao thuốc ức chế hô hấp. Thuốc cũng có tác dụng làm gĩan phế quản.

+ Tác dụng trên tế bào khối u: Có một số báo cáo cho rằng Ý dĩ nhân có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

+ Tác dụng trên cơ vân: Từ những năm 1920, thực nghiệm cho thấy dầu trích Ý dĩ chích cho ếch thấy có tác dụng làm cho cơ vân giảm và ngưng co bóp. Tác dụng này liên hệ với cơ trơn nhưng không ảnh hưởng đến thần kinh. Chất Coixol có tác dụng thư gĩan đối với cơ trơn.

Độc tính:

Liều gây độc của Ý dĩ đối với chuột nhắt là 5-10g/kg (chích dưới da) và ở thỏ là 1-1,5g/kg [chích tĩnh mạch].

Theo đông y:

Hạt ý dĩ có vị ngọt, nhạt, tính mát; có tác dụng bổ tỳ, kiện vị, lợi niệu, thanh nhiệt bài nung, bổ phế, thư cân, giải kinh, giải độc…

Rễ có vị đắng, ngọt, tính hàn; có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, kiện tỳ, sát trùng. Lá có tác dụng noãn vị và ích khí huyết.

Bộ phận dùng: Người ta thu hoạch cây khi quả chín già, cắt cả cây về phơi, đập lấy quả, sấy khô, rồi xay, thu lấy nhân trắng, phơi hay sấy khô. Cắt rễ, đem rửa sạch rồi phơi khô.

Một số bài thuốc từ cây ý dĩ:

Tăng tiết sữa, làm tốt sữa của phụ nữ sau sinh:

Ý dĩ sống 50g, móng giò lợn 1 cái. Hầm nhừ. Ăn ngày một lần. Một tuần ăn 3 lần.

Chữa tiểu buốt, rắt:

Ý dĩ sống 20-50g, đổ thêm nước nấu dưới dạng cháo loãng ăn.

Hoặc

Lá hoặc rễ ý dĩ: 20-40g, Râu ngô: 20-40g, mã đề (bông, cả cây): 20-40g. Uống nhiều ngày tới khi hết các triệu chứng.

Trị chứng tỳ hư, tiêu hóa kém:

Ý dĩ, bạch biển đậu, hoài sơn, mỗi vị 40g, sơn tra, sử quân tử (bỏ vỏ lụa), liên nhục, mỗi vị 30g, thần khúc 16g, đương quy 200g, gạo nếp 100g. Tất cả sao vàng, tán bột mịn, chia Ngày 2 lần, mỗi lần 12-16g, uống với nước ấm. Trẻ em tùy tuổi, giảm lượng.

Thanh nhiệt, giải độc(mặt nhiều trứng cá bọc, gây đau nhức):

Ý dĩ sống 20-50g, đổ thêm nước nấu dưới dạng cháo loãng ăn.

Hoặc

Bồ công anh, thương nhĩ tử, kim ngân hoa, mỗi vị 10-16g. Uống nhiều ngày tới khi các triệu chứng thuyên giảm.

Lưu ý:

Người có thể trạng hàn, phụ nữ có thai khi dùng ý dĩ phải rất cẩn thận.

Hiện nay, rất nhiều ý dĩ bày bán trên thị trường là giả mạo (không phải là nhân hạt của cây ý dĩ như quy định của Dược điển) mà là nhân hạt cây Cao lương ở Trung Quốc. Do vậy, khi áp dụng phải chọn cửa hàng của lương y có uy tín.