Chăm sóc người xơ gan tại nhà cần có kế hoạch cụ thể. Người nhà phải thường xuyên theo dõi để có chế độ ăn cho bệnh nhân xơ gan trong từng giai đoạn.
Các giai đoạn của bệnh xơ gan
Chăm sóc người xơ gan phải đặc biệt chú ý đến triệu chứng của bệnh qua từng giai đoạn. Xơ gan phát triển qua hai giai đoạn bao gồm: xơ gan còn bù và xơ gan mất bù. Mỗi giai đoạn cơ thể sẽ có những dấu hiệu bệnh khác nhau, tùy vào nguyên nhân và thời gian ủ bệnh.
Xơ gan giai đoạn đầu
Xơ gan giai đoạn đầu (xơ gan còn bù) là thời gian người bệnh vừa chuyển từ giai đoạn viêm gan mạn tính sang xơ gan. Những biểu hiện trong giai đoạn này rất khó phát hiện do những triệu chứng không rõ ràng. Những triệu chứng như: rối loạn tiêu hóa, tức nhẹ vùng hạ sườn phải, chảy máu cam không rõ nguyên nhân, nước tiểu vàng sẫm, suy giảm tình dục. Người bệnh dễ bỏ qua hoặc lầm tưởng với triệu chứng của các bệnh khác.
Triệu chứng của xơ gan giai đoạn còn bù
Giai đoạn xơ gan còn bù diễn ra ổn định lâu dài trong nhiều năm. Nhưng nếu không chăm sóc người xơ gan kịp thời, bệnh sẽ tiến triển nặng dần theo từng đợt. Bệnh có thể phát triển nhanh chóng nếu gặp điều kiện thuận lợi.
Xơ gan giai đoạn cuối
Xơ gan giai đoạn cuối (xơ gan mất bù) là giai đoạn mà gan đã bị suy nhược trầm trọng. Giai đoạn này, các tế bào gan đã không còn khả năng phục hồi bù lại những tế bào đã bị xơ hóa. Trong giai đoạn này, 80% đến 90% cấu trúc của gan đã không còn khả năng phục hồi.
Bụng to lên do ứ đọng dịch cổ trướng. Nếu dịch quá nhiều có thể chèn lên các động mạch, làm giãn, vỡ dây tĩnh mạch thực quản. Nếu không chăm sóc người xơ gan kịp thời, người bệnh có thể mất nhiều máu dẫn đến tử vong.
Chăm sóc người xơ gan như thế nào?
Chăm sóc người xơ gan, người nhà cần quan tâm bệnh nhân cả về thể chất lẫn tinh thần.
Chăm sóc người xơ gan giảm nhẹ biến chứng bệnh
Xơ gan để lại cho người bệnh nhiều biến chứng nguy hiểm: phù, cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa, hôn mê gan. Chăm sóc người xơ gan sẽ giúp người bệnh giảm nhẹ những triệu chứng này.
Giảm phù và cổ trướng
Ở bệnh nhân xơ gan giai đoạn muộn, phù càng biểu hiện rõ rệt: hai chân sẽ to hơn bình thường, đi lại nặng nề. Khi nằm, cần cho người bệnh kê cao chân (cao hơn so với tim). Ở tư thế này sẽ góp phần cải thiện tình trạng phù của người bệnh.
Khi bị cổ trướng, nước xuất hiện trong ổ bụng, chèn ép nội tạng gây khó thở. Lúc này, người chăm sóc người xơ gan phải gọi bác sĩ tới rút nước ra ngay lập tức. Sau khi đã được chọc tháo dịch xong, cần theo dõi người bệnh trong 30 phút. Nếu có điều gì khác thường phải báo cho bác sĩ ngay.
Chăm sóc người xơ gan bị xuất huyết tiêu hóa
Một biến chứng nguy hiểm nhất hay gặp ở những người bệnh xơ gan là xuất huyết tiêu hóa. Đó là do khi áp lực của tĩnh mạch cửa trong gan lớn, khiến áp lực các tĩnh mạch tiếp nhận từ tĩnh mạch cửa cũng lớn, đặc biệt là tĩnh mạch thực quản. Tĩnh mạch thực quản là một tĩnh mạch có nguy cơ vỡ cao, máu sẽ chảy theo thực quản, xuống dạ dày, ruột non, ruột già. Điều này rất nguy hiểm cho người bệnh nếu bị mất máu nhiều mà không được phát hiện kịp thời. Do đó, cần luôn ở bên người bệnh, khi thấy môi nhợt nhạt, niêm mạc mắt kém hồng thì cần báo ngay cho bác sĩ.
Đề phòng hôn mê gan
Khi chăm sóc người bệnh xơ gan, phải luôn ở bên họ. Ngoài việc động viên tinh thần, còn phải theo dõi diễn biến bệnh. Người bệnh mệt mỏi nhiều hơn, cân nặng tăng, tình trạng phù và cổ trướng cũng tăng lên. Dấu hiệu tiền hôn mê gan như thay đổi bất thường về tinh thần của bệnh nhân có thể đang vui rồi lại buồn, thờ ơ. Người bệnh rối loạn về trí nhớ, mất định hướng, mất khả năng tập trung. Nếu đặt cẳng tay thẳng góc với cánh tay và mặt giường sẽ thấy bàn tay run không đều. Khi phát hiện ra các dấu hiệu này thì phải báo ngay với bác sĩ để có biện pháp xử trí kịp thời.
Chế độ ăn cho bệnh nhân xơ gan
Chế độ ăn cho người bệnh xơ gan phải là chế độ giàu calo: 2.500 – 3.000 kcalo/ngày. Cân đối giữa các thành phần: chất đường, chất béo, đạm, rau và trái cây.
Cung cấp lượng protein vừa đủ
Người bị xơ gan có nhu cầu về chất đạm khoảng 100g protein mỗi ngày. Những thức ăn có nhiều chất đạm là thịt và các sản phẩm chế biến từ thịt. Trong thịt chứa 20% protein, cá 20%, trứng 13%, ngũ cốc 10%, sữa 3%. Khi chăm sóc người xơ gan giai đoạn muộn thì phải hạn chế thực phẩm giàu đạm, đề phòng hôn mê gan.
Vitamin và nguyên tố vi lượng
Chăm sóc người xơ gan cần chú ý bổ sung rau quả tươi cho người bệnh. Rau quả tươi có chứa nhiều vitamin, khoáng chất và nguyên tố vi lượng.
Uống nấm lim xanh bổ sung các loại vitamin B1, B2, C, E, K và các nguyên tố vi lượng như kẽm, silic. Với những bệnh nhân có dấu hiệu thiếu vitamin cần cho uống hoặc tiêm bắp, tiêm dưới da.
Chăm sóc người xơ gan bằng nấm lim xanh
Dùng chất béo thực vật
Nên dùng dầu thực vật, tránh dùng mỡ động vật. Chăm sóc người xơ gan cần cho người bệnh ăn các loại thức ăn ít mỡ để giảm bớt gánh nặng cho gan.
Người bệnh xơ gan kiêng gì
Tuyệt đối không được uống rượu. Cồn rượu có thể làm cho tế bào gan bị tổn thương cấp, aminophearaza tăng cao, viêm gan nặng hơn. Chứng mỡ gan, viêm gan nghiện rượu và xơ gan có thể xuất hiện.
Hạn chế thức ăn kích thích như hành, gừng, ớt… Bởi đây là những thức ăn cay nóng, trợ thấp nhiệt, làm cho thấp nhiệt ở gan nặng thêm.
Hết sức tránh những đồ rán béo ngậy, bởi chúng rất khó tiêu. Đồng thời dễ sinh thấp nhiệt sinh nhiệt, bất lợi nhiều cho việc hồi phục.
Cần ăn hạn chế muối hoặc ăn nhạt hoàn toàn khi có phù và cổ trướng nhiều. Vì lượng muối đưa vào cơ thể nhiều sẽ gây tích nước trong tế bào. Từ đó khiến tình trạng phù tăng lên.
.
