Cây di sản Quảng Nam là những cây cổ thụ thân gỗ có giá trị lớn về mặt văn hóa, giáo dục, sinh thái… cần được công nhận và bảo vệ ở Quảng Nam.
Cây di sản Quảng Nam nói riêng và ở Việt Nam nói chung, do Hội Bảo vệ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam (VACNE) tuyển chọn và vinh danh. Ý nghĩa của công việc này là góp phần bảo tồn nguồn gen, nâng cao ý thức và trách nhiệm cộng đồng trong việc tôn trọng và bảo vệ môi trường tự nhiên.
Rừng pơ mu được công nhận là cây di sản Quảng Nam
Theo các chuyên gia thực vật, cây pơ mu thuộc họ cây hoàng đàn. Cây pơ mu Việt Nam là loại gỗ quý có mùi thơm đặc trưng, vân gỗ đẹp và không bị mối mọt.
Trước đây, cây pơ mu được sử dụng làm các đồ chế tác mỹ thuật, đồ gia dụng. Nhưng do sự khai thác quá mức và nạn phá rừng, cây pơ mu đã được đưa vào Sách đỏ Việt Nam nhằm bảo tồn.
Cây di sản Quảng Nam pơ mu được chứng nhận di sản Việt Nam.
Rừng cây pơ mu – Niềm tự hào của người dân Tây Giang
Qua khảo sát, VACNE đã quyết định chọn 725 cây pơ mu (tuổi đời từ 200 – 2.000 năm tuổi) được công nhận là Cây Di sản Việt Nam.
Quần thể 725 cây pơmu đăng ký Cây Di sản Việt Nam đều trên 250 năm tuổi. Cây lớn nhất trên 1.000 tuổi. Tuổi của cây được đo bằng phương pháp khoan tăng trưởng trên thân cây nhằm xác định độ dày của từng năm sinh trưởng.
Về giá trị về mặt văn hóa, lịch sử, ông Bhling Mia (Chủ tịch UBND huyện Tây Giang) cho biết: Quần thể cây pơmu gắn liền với văn hóa tâm linh và đời sống của người dân Cơtu.
Theo truyền thống, những cây to trong rừng là nơi trú ngụ của thần linh. Đó cũng là nơi linh hồn của người chết trú ẩn. Việc chặt cây làm nhà phải có sự đồng ý của bản làng, phải làm lễ cúng mới được chặt cây.
Những người làng khác không được phép xâm phạm phần đất, phần rừng của nhau như ranh giới đã quy ước.
Tiêu chí lựa chọn cây di sản
Tiêu chí lựa chọn cho cây tự nhiên
– Cây phải sống trên 200 năm.
– Cao to hùng vĩ: cao trên 40m, chu vi trên 6m đối với cây gỗ đơn thân. Cao trên 25m, chu vi trên 15m đối với các cây đa, si thuộc chi Ficus.
– Có hình dáng đặc sắc.
– Ưu tiên các loài đặc hữu, quý hiếm, có giá trị văn hoá, lịch sử.
Tiêu chí lựa chọn với loại cây nuôi trồng
– Tuổi thọ trên 100 năm.
– Cao to hùng vĩ: Cao trên 30m, chu vi trên 3,5m đối với cây gỗ đơn thân. Cao trên 20m, chu vi trên 10 m, đối với cây đa, si thuộc chi Ficus.
– Có hình dáng đặc sắc.
– Ưu tiên các loài có giá trị cảnh quan, văn hóa, lịch sử.
Tiêu chí lựa chọn với các loại cây khác
– Với các cây không đạt các tiêu chí kỹ thuật đã nêu trên, nhưng có giá trị đặc biệt về khoa học, lịch sử. Hoặc có giá trị văn hoá – mỹ quan.
– Cây có hình dáng độc đáo, lạ măt.
– Với các cây gần đạt các tiêu chí nhóm A, B nêu trên nhưng có giá trị đặc biệt về khoa học, văn hoá. Hoặc lịch sử, mỹ quan.
Chu vi cây đơn thân đo cách mặt đất 1,3m. Chu vi cây có bạnh vè 20cm. Chu vi các loài đa, si đo cả chu vi các rễ phụ.
Cây pơ mu Quảng Nam có những đặc điểm nào?
Pơ mu là cây tự nhiên, thân gỗ cổ thụ, lá thường xanh, cao 25 – 30 m. Rừng cây pơ mu thuộc khu vực giáp ranh xã Axan và Tr’hy, huyện Tây Giang, Quảng Nam.
Hình dáng cây di sản pơ mu Quảng Nam
Vỏ cây có màu ánh nâu – xám dễ bị tróc khi cây còn non. Ở những cây già hơn, vỏ cây có các vết nứt theo chiều dọc, có mùi thơm.
Lá cây mọc bằng phẳng hoặc đan chéo hình chữ thập đối không đều đặn. Do đó, trông chúng có dạng vòng xoắn, sắc và dài 2 – 5mm. Phần phía trên có màu xanh sẫm với các dải khí khổng màu trắng ở dưới.
Các lá ở phần bên có dạng hình trứng. Các lá mặt trước có dạng mác ngược với đỉnh tam giác. Lá ở trên cây non lớn hơn các lá khác, thường dài 8 – 10mm và rộng 6mm.
Các nón đực có hình trái xoan hoặc hình trụ, dài khoảng 2,5 mm. Chúng có từ 3 – 5 cặp vảy bắc. Các nón cái lớn hơn, có dạng hình cầu và có chiều dài từ 15 – 25 mm, rộng 14 – 22mm. Chúng có 5 – 8 cặp vảy bắc. Trên mỗi vảy bắc đều có 2 hạt có cánh, các hạt dài độ 4mm, có góc cạnh và đầu nhọn.
Các mặt trên và dưới của lá có 2 chỗ phồng lớn dùng để chứa nhựa.
Cây di sản pơ mu Quảng Nam có đặc tính gì?
Loại cây di sản Quảng Nam này không chịu được bóng râm. Thích hợp ở nơi khí hậu mát mẻ, mưa nhiều.
Chúng mọc trên đất ẩm trong những khu vực miền núi. Ở Việt Nam, cây pơ mu mọc trên đất đá vôi hay loại đất có nguồn gốc granit từ độ cao 900m trở lên.
Chúng mọc rải rác xa dân và khả năng tái sinh kém.
Tham khảo thêm tại đây: https://vnexpress.net/photo/thoi-su/vuong-quoc-po-mu-di-san-o-quang-nam-3400829.html
Đặc điểm của cây pơ mu – Cây di sản Quảng Nam.
Giá trị của cây pơ mu Quảng Nam
Ngoài những giá trị về du lịch, giữ và điều tiết nguồn nước ở các khe sông suối, tạo môi trường trong lành. Cây di sản Quảng Nam còn có giá trị lịch sử hàng nghìn năm (từ thế kỉ 13). Rừng cây pơ mu là nhân chứng trong cuộc chiến tranh dân tộc.
Gỗ pơ mu rất thơm, không bị mối mọt. Than pơ mu cho lượng nhiệt cao. Rễ pơ mu có tinh dầu, giá trị kinh tế rất cao. Đây là một loại cây quý hiếm vừa có giá trị văn hóa tinh thần, vừa có giá trị lịch sử, lại có giá trị về mặt kinh tế.
Tuy nhiên, trước đó vì lợi ích kinh tế nên nạn khai thác trái phép pơ mu ngày một nhiều. Cho đến này chỉ còn vài loài, vài nghìn cây. Trước khi được chứng nhận cây di sản, chúng đã nằm trong Sách đỏ Việt Nam về loài cây cần được bảo tồn và bảo vệ.
.
