Sâm đại hành

Sâm đại hành là cây thảo cao 30-60cm. Thân hành (thường gọi là củ) giống củ hành nhưng dài hơn, có vẩy màu đỏ nâu. Lá hình giáo dài, gân lá song song. Hoa trắng hoặc vàng mọc thành chùm. Quả nang, chứa nhiều hạt.Cây mọc hoang và thường được trồng lấy củ làm thuốc ở nhiều nơi như Hà Tây, Hoà Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam….

Bộ phận dùng: Thân hành ( Bulbus Eleutherinis subaphyllae). Thu hái cây khi cây lụi, thái thành lát, phơi hoạc sấy nhẹ tới khô.

Thu hái, sơ chế Dược liệu:

Có thể đào lấy củ sau khi trồng 1 năm trở lên. Nếu chưa dùng ngay thì tách ra từng củ, rũ sạch đất, để nguyên cả rễ và lớp vỏ khô ở ngoài, cắt bỏ phần thân lá, để trong cát ẩm hay chỗ mát cho củ lâu khô (chỉ để được vài tháng). Nếu dùng ngay thì rửa sạch, thái mỏng, phơi khô, tán bột hoặc để nguyên miếng.

Tính vị: Vị ngọt, nhạt, tính mát.

Quy kinh: Phế, can, thận.

Thành phần hóa học: Các dẫn chất naphtoquinon: eleutherin, isoeleutherin, eleutherol.

Tác dụng của Sâm đại hành: Giải độc, bổ huyết.

Cách dùng, liều dùng: Sâm đại hành có thể dùng làm thuốc ở dạng tươi hay khô với liều lượng như sau:

Loại khô dùng từ: 10 đến 12gram

Loại tươi dùng từ: 20 đến 30gram

Chủ trị:

– Chữa các bệnh ngoài da: mụn nhọt, chốc lở, tràm nhiễm khuẩn, viêm da có mủ, tổ đỉa vẩy nến. . .

– Chữa phế nhiệt sinh ho: viêm họng cấp và mãn.

– Chữa thiếu máu (huyết hư): da xanh, mệt mỏi.

Bài thuốc có Sâm đại hành:

1. Thuốc bổ phế trừ ho, tiêu đờm, người yếu mệt, khả năng lao động giảm sút: Sâm đại hành 20g, Tang bạch bì 20g, Mạch môn 20g, Bối mẫu 20g, Sa sâm 24g, Cát cánh 20g, Bạch linh 20g, Chích thảo 20g, Xa tiền 20g, Trần bì (sao) 20g, gừng khô 20g, Bán hạ 20g. Thái nhỏ các vị rooig bỏ vào bình sành, đổ vào 3,5l rượu trắng. Ngâm 20 ngày và bắt đầu dùng đượcTrộn thêm 400ml mật ong khi dùng. Ngày uống 50ml chia 2 lần trước bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ.

2. Chữa mụn nhọt: Sâm đại hành 20g, Bạch chỉ 10g, Ké đầu ngựa 12g, Đơn đỏ 12g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang, kết hợp với đắp lá Táo chua hoặc rễ Rau giền gai giã nát.

3. Thuốc an thần gây ngủ: Sâm đại hành phơi khô và sao qua, mỗi ngày hãm 20g uống dùng làm thuốc an thần.