Cây cà gai leo có mấy loại? Tác dụng của cà gai leo – cây thuốc Nam giúp trị các bệnh về gan – Báo Dân Trí. Sử dụng cà gai leo loại nào có công dụng tốt nhất. Cách phân biệt cây cà gai leo với các loại cây cà dại khác như thế nào? Lưu ý khi sử dụng cà gai dây giúp người bệnh sử dụng loại thảo dược này hiệu quả nhất.
Cây cà gai leo theo các tài liệu nghiên cứu của Viện Dược liệu Trung ương và kết quả lâm sàng trên bệnh nhân viêm gan vi rút B cho thấy đây là cây thuốc có tác dụng rất tốt cho gan. Theo Y học cổ truyền cà gai leo có tính ấm, vị hơi the, có tác dụng tiêu độc, tán phong thấp. Ngoài ra, loại thảo dược này còn trị rắn cắn hiệu quả. Đặc biệt cây có công dụng giải rượu, giải độc gan, trị gan nóng, gan yếu rất hữu hiệu.
Kinh nghiệm dân gian của đồng bào Tây Bắc, loại cây này có tác dụng giải rượu rất tốt. Nhiều câu chuyện kể lại rằng chỉ cần chà răng hoặc ngậm rễ cà gai leo trước khi uống rượu sẽ giúp chúng ta tỉnh táo, lâu say. Người say rượu chỉ cần uống nước sắc thân và lá cà gai dây nhanh tỉnh rượu.
Còn đồng bào dân tộc Ba Na (Tây Nguyên) gọi cây cà gai leo là b’rongoon. Loại cây này được phơi khô tích trữ trong nhà. Khi có trường hợp chướng bụng, vàng mắt vàng da, táo bón, ăn uống không tiêu… có thể mang ra sử dụng.
Cây cà gai leo được trồng như một loại thảo dược quý và mang lại giá trị kinh tế cho người dân.
Đặc điểm cây cà gai leo hoa trắng:
- Thân cây nhỏ, leo, nhẵn, phân cành nhiều.
- Hoa trắng mọc thành xim 2 – 5 hoa ở kẽ lá.
- Được sử dụng để chế biến thành thuốc.
- Sử dụng chúng giúp thanh nhiệt, giải độc.
- Có tác dụng tốt trong việc trị bệnh gan.
Cây cà gai leo có mấy loại? Tổng quan về cà gai dây
Cây cà gai leo là dược liệu nổi tiếng đang ngày càng được ưa chuộng. Vậy những đặc điểm gì của cây có công dụng chữa bệnh hiệu quả?
Đặc điểm của cà gai leo như thế nào?
Cà gai leo có tên khoa học là Solanum procumbens Lour. Cây còn được gọi với một số tên khác như cà gai dây, cà vanh, cà quýnh, cà lù, gai cườm, chẻ nam. Cà gai leo thuộc loại cây nhỏ leo, dài khoảng 1m. Thân nhẵn, phân nhiều cành, cành non tỏa rộng, phủ lông hình sao và rất nhiều gai cong màu vàng.
Lá mọc so le, hình bầu dục hoặc thuôn, gốc hình tròn hoặc hình nêm, đầu tù. Phiến lá không đều, mặt trên sẫm, mặt dưới nhạt phủ đầy lông tơ màu trắng. Hai mặt lá đều có gai ở gân nhất là mặt trên, cuống lá có gai.
Hoa màu tím, trắng mọc thành xim 2 – 5 hoa ở kẽ lá. Quả mọng, hình cầu nhẵn, có cuống dài, khi chín màu đỏ, đường kính 5 – 7 mm, màu vàng. Mùa hoa từ tháng 4 – 6, mùa quả từ tháng 7 – 9. Cây cà gai có thể thu hái quanh năm để làm thuốc. Có thể sử dụng rễ, thân và lá. Bên cạnh cách dùng tươi, bạn có thể sấy khô để bảo quản và dùng lâu dài.
Cà gai leo có những loại nào?
Hoa cà gai leo có hình xim ở kẽ lá. Quả khi chín có mày đỏ, hạt cây cà gai leo có màu vàng, dẹt. Thông qua hình dáng bên ngoài, người ta dựa vào màu sắc của hoa để phân loại cà gai leo. Theo đó, cà gai leo có hai loại:
– Cà gai leo loại hoa trắng với dây nhỏ hơn thường được dùng để chế biến thành thuốc.
– Cà gai leo loại hoa tím với dây lớn thì ít được sử dụng hơn. Nhiều vùng người dân trồng cà gai leo hoa tím làm hàng rào.
Cây cà gai leo xạ đen có thể nhận biết theo màu sắc của hoa.
Cây cà gai leo mọc ở đâu?
Cà gai leo mọc hoang ở khắp mọi nơi trên đất nước Việt Nam nhưng chủ yếu là ở các tỉnh miền Bắc. Từ đồng bằng đến vùng núi, trung du và các khu vực ven biển. Vùng phân bố của cây cà gai leo khá rộng. Cây hay được trồng để thu hái rễ và cành lá quanh năm.
Cà gai leo có độc không?
Cây cà gai leo không độc. Rất nhiều trường hợp người dùng sử dụng nhầm cà dại hoặc cà độc gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Ngộ độc có thể khiến bạn có cảm giác chán ăn, buồn nôn, người mệt mỏi. Trong 1 đến 3 ngày đầu nếu xuất hiện biểu hiện này bạn nên ngưng sử dụng.
Cà gai leo ở dạng đã chế biến sẽ không mang đến độc hại. Việc sử dụng đúng cách cà gai leo sẽ không làm xuất hiện tác dụng phụ. Khi sử dụng cà gai leo khô để chữa bệnh nên tuân thủ theo liều lượng. Nên sử dụng khoảng 20 – 30g cà gai leo khô để sắc nước uống. Ngoài ra nên tuân thủ đúng thời gian phù hợp với từng bệnh lý, không nên bỏ dở giữa chừng.
Tác dụng của cà gai leo với các bệnh lý về gan
Nhiều công trình nghiên cứu luận án tiến sỹ và các thực nghiệm lâm sàng đã xác định tác dụng của cà gai leo xạ đen. Kết quả đem lại cho bệnh nhân viêm gan B mạn tính tại Viện Quân y 103 của cà gai leo rất khả quan.
Ngoài ra, theo các tài liệu nghiên cứu của Viện Dược liệu Trung ương cũng khẳng định cà gai leo là một cây thuốc có tác dụng rất tốt cho gan.
Cà gai leo trị bệnh gan hiệu quả như thế nào?
- Hỗ trợ điều trị viêm gan virus, nhất là viêm gan B: Trong đề tài luận án tiến sỹ y học năm 1999 của BS. Trịnh Thị Xuân Hòa (Viện Quân y 103) thử nghiệm chiết xuất cà gai leo trên bệnh nhân viêm gan B mạn tính thể hoạt động. Kết quả cho thấy cà gai leo có tác dụng cải thiện các triệu chứng của bệnh, làm giảm nồng độ virus trong máu.
- Làm hạ men gan: Ngay từ những năm đầu của thập niên 80, cà gai leo đã được cố GS. Phạm Kim Mãn (Viện Dược liệu Trung ương) nghiên cứu. Kết quả cho thấy tác dụng cà gai leo làm hạ men gan cao rất rõ rệt chỉ sau 2 tháng sử dụng.
- Ngăn ngừa và làm chậm sự tiến triển của xơ gan, làm giảm mức độ xơ gan giai đoạn sớm: Hai công trình nghiên cứu của Viện Dược liệu Trung ương từ 1987 – 2000 đã công bố cà gai leo với hoạt chất Glycoalkaloid. Chất này có tác dụng ức chế sự sinh tổng hợp sợi collagen trong tế bào gan nên giúp ức chế hình thành các tổ chức xơ hiệu quả.
- Giúp giải độc gan, hạn chế hủy hoại tế bào gan: Các hoạt chất trong cây cà gai leo có tác dụng cao trong việc bảo vệ gan khỏi các chất độc hại ngoài môi trường. Bên cạnh đó, chúng còn giúp hạn chế các tổn thương gan và giải độc gan.
Xem thêm: Cách dùng cà gai leo chữa bệnh, cách uống sắc nước cà gai leo
Sử dụng cà gai leo loại nào tốt cho người mắc bệnh gan
Cà gai leo dành cho những đối tượng nào?
- Viêm gan, xơ gan, ung thư gan.
- Men gan cao.
- Ngộ độc rượu, giải rượu.
- Tác dụng có thể khác nhau tùy cơ địa của người dùng.
Cà gai leo hoa trắng có tác dụng tốt cho người mắc bệnh gan
Cà gai leo loại hoa trắng được lưu truyền trong các sách y học cổ truyền về công dụng chữa bệnh. Với những bệnh nhân mắc bệnh về gan nên sử dụng loại cà gai leo hoa trắng để điều trị bệnh. Từ xa xưa người dân đã sử dụng chúng giúp thanh nhiệt, giải độc, chữa các bệnh gan nóng, gan yếu, mẩn ngứa. Đặc biệt, theo kinh nghiệm dân gian của người miền xuôi, các đấng mày râu uống nước sắc cà gai leo trước và sau mỗi cuộc nhậu là có thể bảo vệ gan, giúp nhanh tỉnh táo, không đau đầu, mệt mỏi.
Cà gai leo hoa tím ít được sử dụng để làm thảo dược chữa bệnh hơn. Loại cây này ít phổ biến hơn so với cà gai leo hoa trắng. Một số tỉnh như Thái Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, cây cà gai leo hoa tím thường được trồng làm hàng rào.
Tham khảo thêm: Cây cà giai leo – Thuốc Nam trị bệnh gan hiệu quả – Theo Báo Dân trí
Xem thêm:
Cách phân biệt cà gai leo theo kinh nghiệm dân gian
Cà gai leo thường bị nhầm lẫn với cà độc dược và các loại cà dại có hình dáng tương tự. Việc sử dụng nhầm khiến người bệnh bị ngộ độc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Bởi vậy cây cà gai leo nên được phân biệt rõ ràng để tránh nhẫm lẫn.
Hình dáng phân biệt cây cà gai leo với các cây cà leo dại khác.
Phân biệt cà gai leo với các cây leo dại khác
| Đặc điểm | Cà gai leo | Cà dại | Cà tàu | Cà độc dược |
| Thân | Thân cây nhỏ, leo, nhẵn, phân cành nhiều. Cành non cà gai leo tỏa rộng, phủ lông hình sao và rất nhiều gai cong màu vàng. | Cà dại cao hơn cà gai leo, thân cà dại mọc đứng, thường cao từ 2 – 3 m. | Toàn thân cây có màu xanh lục nhạt, gần giống các loại cà cho ăn quả. Toàn thân có gai nhọn, sắc. | Thân thảo cao tầm 2m, phần gốc hóa gỗ, cành non có màu xanh lục hoặc tím |
| Lá | Lá mọc so le, không đều. Mặt trên lá sẫm, mặt dưới nhạt phủ đầy lông tơ màu trắng; gân chính, cuống lá cũng có gai. | Lá cây cà dại to hơn lá cà gai leo. | Lá có màu xanh lục nhạt, phiến lá to rộng. Cuống và gân lá cả hai phía trên dưới đều có nhiều gai nhọn sắc | Lá mọc so le, hình trứng. |
| Hoa | Hoa màu tím, trắng mọc thành xim 2 – 5 hoa ở kẽ lá, ít khi có 7 – 9 hoa | Hoa mọc thành cụm, số lượng nhiều và to hơn cà gai leo | Cụm hoa tán ngoài mọc thành chùm 3-5 bông. Cánh hoa màu trắng hoặc xanh lục nhạt 5 cánh rời hình sao rộng 2cm. | Hoa to, có hình giống hoa rau muống |
| Quả | Quả mọng, hình cầu nhẵn, có cuống dài, màu vàng, khi chín màu đỏ, đường kính 5 – 7 mm | Cà dại có quả màu vàng, đường kính quả cà dại 10 – 15mm lớn hơn cà gai leo. | Quả không có lông tròn, có bớt rằn xanh, khi chín màu vàng tươi đường kính 2,5 – 3 cm. | Quả tròn, có gai nhọn. |
Lưu ý khi sử dụng cà gai leo giúp trị bệnh hiệu quả
Theo kinh nghiệm dân gian cà gai leo là một thảo dược tự nhiên lành tính chữa bệnh . Tuy nhiên quá trình sử dụng nên lưu ý một số điều sau:
- Việc trước tiên đó là sử dụng đúng liều lượng cho phép với từng mục đích chữa bệnh. Không nên lạm dụng cà gai leo.
- Cà gai leo có thể kết hợp sử dụng với thuốc Tây trong quá trình điều trị bệnh. Tuy nhiên nên uống cách rời nhau ít nhất là 2 tiếng.
- Dùng cà gai leo trị viêm gan B thì không nên ngâm chung với rượu. Chất cồn sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến sức đề kháng.
- Cà gai leo không dùng cho phụ nữ đang mang thai và trong giai đoạn chuẩn bị mang thai. Đây là thời kỳ cơ thể rất nhạy cảm với các dược chất. Bởi vậy nên tuyệt đối không sử dụng cà gai leo nếu không có chỉ dẫn của bác sỹ.
- Cần chú ý nhận biết được cà gai leo chuẩn để không nhầm lần với các loại cà độc hoặc cây có hình dáng tương tự.
- Nên mua cà gai leo ở những nơi uy tín, nguồn gốc đảm bảo, được nhiều người dùng tin cậy.
- Sử dụng cà gai leo hỗ trợ điều trị chữa bệnh là một quá trình đỏi hỏi nhiều thời gian. Bởi vậy, người bệnh nên kiên trì, không nên có tâm lý nóng vội.
. Việc sử dụng cà gai leo là một phương pháp an toàn, hiệu quả, tiết kiệm để hỗ trợ các vấn đề về chức năng gan. Đây là phương pháp được rất nhiều người đã và đang tin dùng.
Xem thêm:
