Cây đậu phộng với tác dụng của cây đậu phộng và cách dùng hiệu quả

Cây đậu phộng là gì và tác dụng của cây đậu phộng chữa bệnh: sỏi mật, mất ngủ,… Cách dùng cây đậu phộng chữa bệnh như thế nào? Cách chế biến lạc thành các món ăn hàng ngày. Giá thành đậu phộng là bao nhiêu và bảo quản ra sao? Nhận biết cây lạc qua hình ảnh.

Cây đậu phộng là gì?

Cây đậu phộng là gì? Cây đậu phộng hay còn gọi là cây đậu phụng, cây lạc, lạc hoa sinh,… Đây là một loài cây thực phẩm thuộc họ đậu (Fabacaea), chi A Rachis; có tên khoa học là Arachis Hypogaea. Đặc điểm của loài cây này như sau:

Rễ cây lạc:

• Rễ cái có thể ăn sâu trung bình khoảng 40-50cm, có nhiều rễ phụ.
• Rễ phụ mọc từ rễ cái, phân nhánh thành một mạng rễ dày đặc.
• Rễ phân bố ở lớp đất mặt khoảng 30cm.
• 2-3 tuần sau khi hạt nảy mầm, có nhiều nốt sần trên rễ con.
• Trong các nốt sần có vi khuẩn hình que (Rhizobium Leguminosarum).

Thân cây đậu phộng:

• Thân cây lạc thuộc loài thân thảo.
• Có 2 loại thân: thân đứng và thân bò.
• Chiều cao thân chính thay đổi tùy giống và kỹ thuật canh tác.
• Thân mọc thẳng, khi còn non hình tròn.
• Đến khi ra hoa, phần thân mang cành thì thân rỗng.
• Thân có 15-25 đốt, ở gốc đốt ngắn, ở giữa và trên đốt dài.
• Thân thường có màu xanh có khi đỏ tím.
• Trên thân có lông tơ trắng.

Lá cây lạc:

• Lá mọc xen kẽ.
• Lá thuộc loại lá kép, hình lông chim mang hai đôi lá chét.
• Lá dài từ 18-40mm, rộng từ 15-25mm.
• Lá thường có hình bầu dục dài, hình trứng lộn ngược.
• Màu sắc lá tùy vào giống và điều kiện canh tác.

Hoa của cây lạc:

• Hoa mọc thành chùm, là loại hoa lưỡng tính.
• Tỷ lệ thụ phấn chéo 0,25%.
• Hoa lạc màu vàng hoặc trắng, không có cuống.
• Hoa gồm 5 phần: lá bắc, lá đài, tràng hoa, nhị đực, nhụy cái.
• Hoa thụ phấn xong, tia củ phát triển dài ra và chui xuống đất.

Quả cây đậu phộng:

• Quả gồm 2 phần: vỏ và hạt (khoảng 1-4 hạt/quả).
• Hình dạng của quả thay đổi tùy giống.
• Mỏ quả tù, hơi tù, hoặc nhọn, eo lưng, eo bụng rõ hay không rõ.
• Đường gân trên vỏ quả nhiều hay ít là tùy thuộc vào giống.
• Màu sắc vỏ quả thay đổi theo ngoại cảnh: đất trồng, điều kiện phơi,…
• Độ lớn của quả từ 1×0,5cm đến 8x12cm.
• Bề dày của quả biến động từ 0,2-2mm.

Hạt đậu phộng:

• Hạt gồm:
  • Vỏ lụa bao bọc bên ngoài.
  • Phôi với hai lá mầm.
  • Một trục thẳng.
• Độ lớn hình dạng của hạt tùy giống và điều kiện ngoại cảnh.
• Hình dạng của hạt có thể là hình tròn, bầu dục dài hay ngắn.
• Hạt ở ngăn trước thường dài, nhỏ; ở ngăn sau ngắn, to.
• Màu sắc vỏ lụa: quan sát sau khi phơi, bóc vỏ mới chính xác.

Cây lạc là gì là điều mà nhiều người quan tâm và thắc mắc; bởi người ta chỉ quen sử dụng hạt lạc. Đậu phộng là cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao. Hạt đậu phộng rất giàu năng lượng, tốt cho sức khỏe và cơ thể con người.

Thành phần dược chất của cây đậu phộng

Thành phần dược chất của cây đậu phộng rất đa dạng với nhiều công dụng tốt. Cụ thể như sau:

• Quả lạc gồm có 20-30% vỏ và 70-80% hạt.
• Hạt lạc có từ 2-3% lớp vỏ lụa là thành phần của một số chất như:
  • Catechol.
  • Một chất Leucoanthoxyan.
  • Làm cho vỏ lạc có tính chất của các Vitamin P.
• Nhân lạc chứa:
  • 3-5% là nước.
  • 2-4% là chất vô cơ.
  • khoảng 20% Gluxit (gồm Glucoza, tinh bột).
  • 20-30% Protit gồm có một Globulin là Arachine (chiếm 60-75%)
  • Protit này không tan được trong nước, không có chứa muối.
  • 25-40% một Abumin là chất Onarachin.
  • Chất này tan được trong nước, không chứa muối.
  • Ardchin cho đến 4,9% D Threonin.
  • Chất Conarachin cho 7,8%.

Thành phần chủ yếu có trong nhân lạc là từ:

• 40-50% chất béo (gọi là dầu lạc hay OIeum arachidìs).
• Dầu lạc này gồm:
  • Các Glyxerit của rất nhiều Axit béo no và không no.
  • Có hai Axit trong dầu lạc: Axit Arachidic (C20), Axit Lignoxeric (C24).
  • Hai Axit này cũng tìm thấy trong bơ Cacao và bơ sữa bò.
  • Trong phần chất không xà phòng hóa được người ta thấy Sterol và Vitamin.

Thành phần dược chất của cây lạc được nghiên cứu nhiều nhất là bộ phận hạt lạc. Các nhà nghiên cứu còn tìm thấy Hemophilie trong hạt lạc. Đây là một chất có hiệu quả cầm máu rất tốt; chất này có thể tan trong nước. Nó có tác dụng trên trương lực cơ và làm co thắt lại các động mạch.

Tác dụng của cây đậu phộng

Tác dụng của cây đậu phộng được đánh giá rất cao. Tất cả các bộ phận của cây này đều mang lại những giá trị trong đời sống con người. Cụ thể tác dụng của cây lạc như sau:

Hạt đậu phộng từ lâu đã được biết đến với giá trị dinh dưỡng và công dụng điều trị bệnh. Theo đó, ăn hạt đậu phộng giúp:

• Chữa sỏi mật, sỏi thận.
• Giúp trị chứng mất ngủ.
• Hỗ trợ tuần hoàn máu.
• Làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
• Giảm nguy cơ bị sỏi mật.
• Giúp tóc xanh, khỏe.
• Chống suy giảm trí nhớ.
• Tăng cường khả năng kháng viêm.
• Chống ung thư, chống Oxi hóa.
• Làm giảm mỡ máu.
• Giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não.

Công dụng của lá đậu phộng:

• Tác dụng an thần nhẹ, giúp cải thiện tình trạng mất ngủ.
• Chiết xuất Methanol từ lá đậu phộng giúp:
  • Ngăn sự phát triển của chứng phù chân.
  • Ức chế kết tập tiểu cầu.

Chiết xuất của vỏ lạc có khả năng chống lại các vi khuẩn:

• Acinetobacter Baumannii, Staphylococcus Aureus: gây các bệnh nhiễm trùng.
• Klebsiella Pneumonia: gây viêm phổi.
• Escherichia Coli: gây ngộ độc thực phẩm và bệnh đường ruột.
• Làm giảm sự hấp thu chất béo của cơ thể.

Chiết xuất từ mầm của hạt lạc có tiềm năng trong phòng ngừa các bệnh thoái hóa thần kinh như:

• Bệnh Alzheimer.
• Bệnh Parkinson.

Chiết xuất từ rễ cây đậu phộng chứa:

• Hợp chất Polyphenolic tự nhiên là Resveratrol.
• Hợp chất này có khả năng chống Oxi hóa mạnh.

Tác dụng của dầu đậu phộng:

• Giảm sự thèm ăn.
• Ngăn ngừa ung thư.
• Bôi trực tiếp lên da giúp giảm tình trạng da khô, chàm hoặc vảy trên da đầu.
• Ứng dụng trong thuốc mỡ và dầu thuốc để điều trị táo bón.
• Làm giảm Cholesterol và ngăn ngừa bệnh tim.

Công dụng của cây lạc được nghiên cứu rất nhiều trên thế giới. Ngoài những tác dụng kể trên, hạt đậu phộng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực. Điển hình nhất là lĩnh vực thực phẩm, mỹ phẩm, y học,… Trên thế giới, Trung Quốc là nước đứng đầu về sản xuất đậu phộng (Việt Nam nằm trong Top 10).

Cách dùng cây đậu phộng

Cách dùng cây đậu phộng chủ yếu là sử dụng hạt lạc để chế biến món ăn. Ngoài ra, người ta còn ép khô dầu lạc hoặc làm bơ lạc. Hạt lạc có vị ngọt, bùi và béo; có tác dụng để bổ tỳ, dưỡng vị, nhuận phế và lợi tràng. Cách dùng cụ thể như sau:

• Sử dụng làm thực phẩm, chế biến món ăn.
• Dùng dầu lạc để làm dầu ăn và chế thuốc.
• Khô dầu lạc (là bã sau khi đã ép dầu):
  • Chứa khoảng từ 50% Protit.
  • Dùng nhiều trong công nghiệp làm bánh kẹo.
• Dầu lạc được dùng làm dung môi trong các loại:
  • Dầu tiêm.
  • Dầu xoa ở ngoài.
  • Xà phòng.
  • Thắp đè.
  • Bôi máy.

Một số bài thuốc từ hạt đậu phộng:

• Ngăn ngừa sỏi mật:
  • Ăn 28,35g đậu phộng hoặc bơ đậu phộng/một tuần.
  • Sẽ giảm 25% nguy cơ tiến triển của bệnh sỏi mật.
• Người mới ốm dậy, sút cân, phụ nữ sau sinh ít sữa:
  • Lạc rang lên với ít muối đem giã nhỏ.
  • Nấu thêm với củ mài và một chút gạo nếp để thành cháo.
  • Ăn vào mỗi buổi sáng, liên tục trong vài tuần.
• Phụ nữ bị hư lao, ho lâu ngày:
  • Dây lạc đã phơi khô.
  • Sắc cùng bột lọc giác sương (là bã gạc hươu).
  • Uống khoảng 4 gram vào buổi sáng.

Phương pháp sử dụng đậu phộng chủ yếu là rang hoặc làm gia vị cho món ăn. Hiện nay, trên thị trường xuất hiện một số sản phẩm hạt đậu phộng ăn sẵn; được tẩm ướp gia vị rất thơm ngon. Muốn mua lạc để về sử dụng, người dùng nên chọn địa chỉ uy tín, an toàn.

Hình ảnh cây đậu phộng

Hình ảnh cây đậu phộng trong tự nhiên. Người ta cho rằng, cây lạc có nguồn gốc từ Trung và Nam Mỹ, Brazil. Ngày nay, lạc được trồng ở nhiều các nước nhiệt đới. Nhiều nhất là ở châu Á với sản lượng lớn nhất là Ấn Độ, sau đó là Trung Quốc, Indonexia,…

Nhiều tỉnh thuộc đồng bằng và trung du nước ta có trồng lạc nhưng sản lượng thu được chưa nhiều. Hàng năm nước ta có khoảng vài chục đến hàng trăm nghìn tấn lạc. Chủ yếu được dùng để:

• Làm thực phẩm.
• Một số ít để làm thuốc.
• Dùng trong công nghiệp.

Hình ảnh cây lạc rất quen thuộc ở các vùng quê Việt Nam. Có câu đố dân gian quen thuộc về loài cây này:

“Cây xanh xanh

Lá xanh xanh

Bông trên cành

Trái dưới đất.”

Hoặc ca dao từ xưa nhắc đến đặc tính béo ngậy của đậu phộng:

“Đậu phộng béo đậu nành cũng béo

Bước lên xe kéo miệng réo xe hơi

Đường đi Châu Đốc xa vời

Gửi thư thì có, gửi lời thì không.”

Công dụng của đậu phộng-12 lợi ích chữa bệnh tuyệt vời của lạc (đậu phộng)

Xem thêm:

Tác dụng phụ của cây đậu phộng

Tác dụng phụ của cây đậu phộng không nhiều. Một số đối tượng không phù hợp hoặc dùng đậu phộng sai cách mới xuất hiện tác dụng. Cụ thể như sau:

• Liều lượng: ăn đậu phộng quá nhiều sẽ gây khó tiêu, nóng trong.
• Đối tượng không nên dùng đậu phộng:
  • Người đang muốn giảm cân.
  • Người bị yếu đường ruột.
  • Người bị đau dạ dày, cao huyết áp, máu nhiễm mỡ, gout,…
  • Những người bị bệnh về mật hoặc đã cắt túi mật.
• Chất lượng: đậu phộng bị hỏng vì có thể gây quái thai, ung thư.
  • Hạt đậu phộng dễ bị nhiễm Aflatoxin (AF).
  • Chất này gây nôn mửa, hư thai, dị tật, tiêu chảy, tử vong,…
• Người mắc chứng dị ứng đậu phộng (Peanut Allergy) có các biểu hiện như:
  • Sưng.
  • Mẩn ngứa.
  • Đau bụng.
  • Tiêu chảy.
  • Nghẹt mũi.
  • Khó thở.
  • Hôn mê.
  • Thậm chí tử vong.

Kết quả điều tra cho thấy trong số 32 trường hợp dị ứng thực phẩm liên quan đến sốc phản vệ; thì có đến 67% nạn nhân đã chết vì phản ứng phản vệ với đậu phộng. Ngay ở liều rất nhỏ chỉ từ 0,1 đến 1mg cũng có thể gây ra phản ứng phản vệ trên toàn thân. Tỉ lệ dị ứng đậu phộng cũng được báo cáo là 0.5% trong dân số; chiếm 10-47% các phản ứng phản vệ do thực phẩm gây ra. (Số liệu được báo cáo từ năm 1994 đến 1999, theo trang stuartxchange.org).

Phản ứng phụ của cây đậu phụng không nhiều; nhưng người dùng phải thật chú ý đến bước bảo quản hạt lạc. Nên sử dụng hạt lạc một cách khoa học nhất để tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Giá cây đậu phộng

Giá cây đậu phộng trên thị trường là bao nhiêu? Trên thị trường hiện nay chủ yếu bán sản phẩm hạt lạc (đã được tách vỏ). Giá sản phầm này còn tùy thuộc vào màu vỏ, chất lượng hạt,… Cụ thể như sau:

• Lạc nhân trắng khoảng: 100.000 đồng/kg.
• Hạt lạc đỏ khoảng: 120.000 đồng/kg.
• Đậu phộng nguyên vỏ khoảng: 50.000-60.000 đồng/kg.
• Cây cỏ lạc khoảng: 15.000 đồng/cây (giá từ vườn cây cảnh).

Giá thành cây lạc cũng như hạt lạc không ổn định, không được niêm yết. Tùy từng thời điểm và từng vùng miền mà giá thành đậu phộng sẽ chênh lệch nhau.

Tên gọi	Cây đậu phộng, cây lạc,…
Tác dụng	Chữa bệnh sỏi thận, mất ngủ; hỗ trợ sức khỏe,…
Cách dùng	Bơ lạc, dầu lạc,…
Phản ứng	Gây khó tiêu, nong trong,…
Giá bán	Giá bán các loại lạc trên thị trường.
Địa điểm	Toàn quốc.

Xem thêm:

Cách trồng cây đậu phộng

Cách trồng cây đậu phộng chủ yếu là luân canh và xen canh. Để cho cây lạc với chất lượng hạt cao thì cần phải áp dụng nhiều kỹ thuật. Cụ thể như sau:

• Đất 1 vụ lúa: lạc xuân-lúa mùa sớm-cây vụ đông.
• Ruộng 2 vụ lúa: lúa xuân-lá mùa sớm-lạc thu đông.
• Đất bãi: ngô xuân-lạc hè thu.

Xen canh: trồng xen cây lạc với một số cây trồng khác như:

• Mía và một số loại cây ăn quả.
• Cây lâm nghiệp trong những năm đầu.

Thời vụ gieo trồng: (tính theo dương lịch)

• Vụ xuân: 15/01-30/02.
• Vụ hè thu: 30/6 -15/7.
• Vụ thu đông: 15/8 -15/9.

Chọn đất:

• Đất ruộng.
• Đất đồi thấp.
• Đất bãi ven sông.
• Đất cát pha, thịt nhẹ.

Làm đất:

• Cày sâu 25-30cm, bừa kỹ, nhặt cỏ dại trước khi lên luống.
• Độ ẩm đạt 75%.
• Làm luống:
  • Rộng từ 1,2-1,5m.
  • Cao từ 12-15cm.
  • Rãnh rộng 25-30cm.

• Hạt giống trước khi gieo phải phơi qua nắng nhẹ (phơi cả vỏ).
• Bóc vỏ, chọn hạt giống có kích cỡ đồng đều, sạch bệnh để gieo.

Chăm sóc cây đậu phộng:

• Làm cỏ, xới xáo, vun gốc.
• Tưới nước.
• Phòng trừ sâu, bệnh hại.

• Nên chọn ngày nắng ráo để thu hoạch.
• Sau khi nhổ vặt quả, rửa sạch.
• Phơi khô, để nguội rồi cho vào túi nilon hoặc chum, vại.

Bảo quản:

• Phơi kỹ trước khi đưa vào bảo quản.
• Đảm bảo lạc có độ ẩm dưới 5% (tróc vỏ lụa).
• Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
• Luôn bảo quản ở dạng lạc chưa bóc vỏ (nguyên cả vỏ).

Phương pháp trồng cây đậu phộng khá phức tạp. Tuy nhiên, đây là loại cây ít sâu bệnh và nhanh được thu hoạch nên bà con trồng nhiều. Năng suất và hiệu quả kinh tế của cây lạc khá cao.