Cây mạch lam thái cho hạt là vị thuốc vương bất lưu hành. Thuốc có tác dụng hành huyết thông kinh, thúc dục sinh, xuống sữa, tiêu sưng thu liễm vết thương.
Tên khoa học: Vaccaria segetalis.
Cây mạch lam thái cho hạt là vị thuốc vương bất lưu hành.
Vương bất lưu hành có tác dụng hành huyết thông kinh, thúc dục sinh, xuống sữa, tiêu sưng thu liễm vết thương. Trị phụ nữ kinh bế, sữa không thông, khó sanh, huyết lâm, nhọt sưng, vết thương do kim khí xuất huyết.
Thành phần hóa học:
Trong cây mạch lam thái có: Vacsegoside, gypsogenin, glucironic acid, glucose, arabinose, xylose, fucose, rhamnose, Isosaponarin, saponaretin, vitexin.
Thực nghiệm trên súc vật chứng minh:
- Nước sắc của Vương bất lưu hành bỏ kali có tác dụng hưng phấn cổ tử cung rõ rệt, cồn ngâm kiệt tác dụng còn rõ mạnh. Thuốc còn có tác dụng ức chế sự phát triển của ung thư phổi.
- Thuốc sắc nước đối với chuột nhắt có tác dụng chống cấy ghép (đưa phôi vào tử cung), chống mang thai sớm. Dịch chiết nước và dịch chiết ether đều có tác dụng chống ung thư.
Theo đông y:
Cây mạch lam thái cho hạt là vị thuốc vương bất lưu hành. Thuốc vào kinh Can, Vị. Có tác dụng hoạt huyết thông kinh, làm tăng sữa.
Chủ trị chứng đau kinh, kinh bế, áp xe vú (nhũ ung) không có sữa hoặc ít sữa.
Dùng uống, cho vào thuốc thang: 6 – 10g.
Thu hoạch vào tháng 4, 5 (Vùng Đông Bắc là vào mùa thu), cắt lấy toàn thảo, phơi khô, khiến quả tự nhiên tách ra, sau đó đánh hạt rơi xuống, bỏ đi tạp chất, phơi khô.
Một số bài thuốc từ cây mạch lam thái:
- Dùng làm thuốc bổ trị đau xương, nhức mình mẩy:
Cao quả mạch lam thái: Quả Xộp thái nhỏ nấu với nước bỏ bã cô đặc thành cao, ngày uống 5 – 10g, trị các chứng đau xương ở người già, còn có tác dụng điều kinh giúp tiêu hóa.
- Trị di tinh liệt dương:
Rượu cây mạch lam thái: Cành lá phơi khô 100g, Đậu đen 50g, cho vào 250ml trong 10 ngày lọc rượu uống. Khi uống có thể pha thêm đường làm thuốc bổ. Đối với người di tinh liệt dương uống mỗi ngày 10 – 30ml rượu.
- Dùng làm thuốc dục sản:
Tác giả Phương Vân Hà dùng Vương bất lưu hành và Cấp tính tử liều cao sắc nước uống dùng cho 4 ca đều thành công. Chú ý cho thuốc có theo dõi, sanh được là ngưng ngay thuốc để tránh tử cung co bóp quá nhiều ảnh hưởng về sau (Học báo Trung y học viện An huy 1986,5(3):33).
- Trị sỏi tiết niệu:
Trung Học Năng dùng bài Nhị tử hóa ứ bài Thạch thang ( Vương bất lưu hành, Cấp tính tử, Xuyên ngưu tất, Chỉ xác, Sinh Kê nội kim, Thạch vỹ, Biển súc) trị 95 ca sỏi tiết niệu. Trị hết 65 ca, có kết quả 19 ca, tỷ lệ có kết quả 88,4%, không kết quả 11 ca. Trong 65 ca khỏi, bình quân uống thuốc 89 thang, hòn sỏi tống ra to nhất là 2,0 x 1,0 cm. Theo kinh nghiệm, trị sỏi kết hợp với Kim tiền thảo.
Ngoài ra, theo cac tài liệu cổ và kinh nghiệm của nhân dân, quả của cây mạch lam thái là một vị thuốc bổ chữa được di tinh, liệt dương, đau lưng, lî lâu ngày, lòi dom, tắc tia sữa. Vương bất lưu hành có thể làm mức ăn được.
- Trị kinh ít, kinh bế, đau kinh: thường phối hợp với Đương qui, Hương phụ, Hồng hoa, Xuyên khung.
- Trường hợp dùng thuốc trị tắc tia sữa, sữa ít: thường phối hợp với Xuyên sơn giáp như bài Dũng tuyền tán ( Vệ sinh bảo giám tập 18) có Vương bất lưu hành, Bào sơn giáp, Long cốt, Cù mạch, Mạch môn.
- Nếu do sau sanh khí huyết hư mà ít sữa dùng thêm Hoàng kỳ, Đương qui.
- Nếu do tắt sữa phát triển thành áp xe vú, sưng đau dùng thêm thuốc tiêu viêm như Bồ công anh, Liên kiều, Hạ khô thảo, Qua lâu, thanh nhiệt giải độc.
- Trị viêm tuyến tiền liệt kết hợp Hồng hoa, Đơn sâm, Trạch lan, Bại tương thảo.
- Dùng Vương bất lưu hành 15g, Xuyên sơn giáp 25g điều trị chứng thiếu sữa, phụ trợ hầm với móng heo, mỗi tối trước khi đi ngủ ăn thịt uống nước. Người huyết hư, gia dùng Tứ vật thang. Điều trị 5 ca chứng thiếu sữa, đều thu được hiệu quả xuống sữa không cùng trình độ.
- Dùng Bồ công anh 50g, Vương bất lưu hành 25g, sắc nước uống, tất cả trị 28 ca viêm tuyến vú cấp tính. Kết quả đều uống 1 thang chuyển biến tốt rõ rệt, 2 ~3 thang bệnh khỏi, không 1 ca nào hoá mủ.
Lưu ý:
Thận trọng đối với phụ nữ có thai, bệnh thất huyết, bệnh băng lậu.
Mua bán dược liệu:
Giá bán tham khảo:
Đang cập nhật.
Địa chỉ tham khảo:
Bạn có thể mua tại các hiệu thuốc đông y gần nhà.
