Cây nổ là gì? Tác dụng của cây nổ chữa bệnh gì và bổ dưỡng: thận hư, sỏi thận, cảm lạnh… Cách dùng cây nổ tốt, tránh tác dụng phụ của cây nổ. Cách sử dụng cây nổ chế biến sắc lấy nước uống và bảo quản. Giá cây nổ bao nhiêu tiền 1kg, mua ở đâu. Hình ảnh cây nổ trong tự nhiên và cây nổ thành phẩm dược liệu.
Hình ảnh cây nổ trong tự nhiên và cách sử dụng cây nổ chữa bệnh
Cây nổ là gì?
Cây nổ có tên khoa học là ruellia tuberosa L. thuộc họ Oro (acanthaceae). Đây là loại dược liệu quý, được biết đến nhiều nhất với công dụng chữa chứng thận huư. Trong dân gian, người ta gọi cây này với nhiều tên khác nhau như: tanh tách, sâm tanh tách, sâm đất, tiêu khát thảo, tiêu tham thảo, tử lị hoa. Chỉ ở các khu vực khí hậu nhiệt đới mới phát triển được cây này. Tại nước ta, khí hậu đặc trưng nhiệt đới ẩm gió mùa nên loài cây này có mặt ở khắp mọi miền đất nước. Tuy nhiên, ở các tỉnh miền nam dễ tìm thấy cây này hơn. Mỗi vùng miền sẽ gọi bằng tên đặc trưng riêng. Cây này ít bị nhầm lẫn do có hình dáng, nhất là hình dáng quả rất đặc trưng.
Cây nổ là gì cùng đặc điểm và công dụng của cây nổ
Hình ảnh cây nổ trong tự nhiên
Nếu không phải người sinh ra và lớn lên ở các vùng nông thôn thì khó có thể biết được hình dạng của cây nổ trong tự nhiên. Cây thuộc loại thân thảo, dạng thân vuông có góc cạnh. Chiều cao cây khoảng 50cm, trên thân và phiến lá có lông mỏng. Lá cây dạng hình bầu dục, ở bìa rìa lá có lông cứng. Khác với các loại cây thân thảo thường có hoa dạng nhỏ, hoa nổ to bản, màu tím rất bắt mắt. Cánh hoa có kích thước khoảng 2 – 3cm
Có thể dễ dàng nhận ra quả của loại cây này. Khi còn xanh, quả nổ có màu xanh thẫm. Quả nổ có dạng thuôn dài, thân quả tròn, bên trong có nang màu nâu đen. Lí do người ta gọi cây này là nổ cũng bởi quả nổ khi bị tẩm nước sẽ tự vỡ ra. Khi quả già đến độ nhất định cũng sẽ tự nổ ra kêu tanh tách. Chính nhờ đặc điểm này mà không bị nhầm lẫn với các loại cây khác.
Hình ảnh rễ, thân lá và hoa nổ.
Cây sâm tanh tách ưa sống ở vùng khí hậu nhiệt đới.
Hoa và quả ít được dùng làm thuốc
Xem thêm:
Tác dụng của cây nổ làm thuốc chữa bệnh
Tác dụng chữa bệnh của cây sâm tanh tách được ghi nhận từ lâu trong các bài thuốc nam lưu truyền trong dân gian. Y học hiện đại cũng đã có nhiều công trình nghiên cứu về vị thuốc nam này. Theo đó, trong thành phần lá, thân và rễ cây tanh tách có chứa các chất tương tự kháng sinh như: glicin, valin, leucin, tirosin. Củ và rễ chứa nhiều hentriacontan, lupeol, sitosterol, stigmasterol, campesterol hỗ trợ điều trị các chứng bệnh gây phù thũng rất tốt.
Cây nổ chữa được những bệnh gì?
Theo Đông y, loại dược liệu này có tính mát, lá hơi đắng và cay. Trái ngược với thân và lá, rễ cây lại có vị ngọt, hơi cay và tính hàn. Chỉ khi sử dụng một lượng lớn trong thời gian dài thì mới phát hiện độc tố. Cây sâm tanh tách hỗ trợ điều trị được các chứng bệnh cụ thể như sau:
- Kích thích ra mồ hôi, thanh nhiệt giải độc
- Bồi bổ khí huyết cho cơ thể
- Điều trị các chứng bệnh liên quan đến thận: suy thận, sỏi thận, phù thũng, sỏi bàng quang
- Điều trị cảm sốt, cảm lạnh
Hoa và quả ít được dùng làm thuốc
Cẩn trọng với tác dụng phụ của cây nổ
Không giống như các loại thảo dược lành tính hoàn toàn, nếu sử dụng lượng quá lớn sâm tanh tách trong thời gian dài có thể gây tác dụng phụ. Lượng độc tố trong mỗi cây rất thấp nhưng trong thời gian dài sẽ tích lũy và phát tác. Vì vậy, nếu không phải người mắc các chứng bệnh sau đây, không nên sử dụng vị thuốc này:
- Người bệnh suy thận, phù thũng
- Người bị sỏi thận, sỏi bàng quang, sỏi mật
- Người bị cảm, sốt nhẹ
Cách dùng cây nổ chữa bệnh hiệu quả
Tất cả các bộ phận của cây sâm tanh tách đều có thể dùng làm thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, người ta thường chỉ dùng đến thân, lá và rễ cây, rất ít khi dùng đến hoa và quả nổ. Tùy từng bài thuốc và loại bệnh mà người ta sẽ dùng loại dược liệu này dạng tươi hoặc phơi khô. Cách bảo quản tốt nhất là hái lá, thân và rễ cây làm sạch, phơi khô, xếp thành bó và giữ trong khu vực khô thoáng. Cụ thể một số bài thuốc điều trị bệnh từ cây sâm tanh tách như sau:
Bài thuốc điều trị thận hư từ cây nổ
Bệnh nhân mắc chứng thận hư, phù thũng có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc sử dụng loại dược liệu này. Dùng kết hợp điều độ bài thuốc từ cây sâm đất với thuốc tây để hiệu quả điều trị tốt hơn.
Cách dùng: 20g cây sâm đất, 20g cây quýt gai, 20g cây mực, 20g cây muối phơi khô. Đem sắc với 1,5l nước trong vòng 1h cho tới khi còn lại 700ml nước thuốc. Chia đều lượng nước ra uống nhiều lần trong ngày (khoảng 4 – 5 lần/ngày). Bài thuốc này nên được kiên trì thực hiện trong vòng 1 tháng.
Cây nổ phơi khô tán nhỏ làm thuốc
Bài thuốc điều trị sỏi thận, sỏi bàng quang từ cây nổ
Dùng 20g cây sâm đất, 20g kim tiền thảo, 15g rễ cỏ tranh, 15g dứa dại sắc với 1.5l nước trong vòng 40 – 60’. Cho tới khi sắc nước cạn còn khoảng 1l thì chia đều uống cùng với nước lọc trong ngày. Kiên trì uống nước thuốc trong khoảng 1 – 2 tháng kết hợp với ăn uống đầy đủ dưỡng chất để thấy được hiệu quả trị bệnh.
Bài thuốc điều trị cảm sốt từ cây nổ
Bài thuốc này áp dụng cho người bị cảm sốt nhẹ, sốt cao 38 – 39⁰C và không cần dùng thuốc hạ sốt. Khi người bệnh có biểu hiện đầu nóng, chân tay lạnh, hãy đun 25g nước cây sâm đất cho người bệnh uống thay nước lọc. Nước thuốc có tác dụng kích thích ra mồ hôi, thải nhiệt nhanh, hạ sốt từ từ.
Rễ, thân, lá tươi có thể dùng làm nước uống hỗ trợ điều trị chứng cảm sốt
Xem thêm:
Bài thuốc từ quả nổ – Báo Khoa học phổ thông
Mua cây nổ ở đâu, giá bao nhiêu?
Hiện nay không khó để tìm mua cây nổ đã được sơ chế và đóng gói. Giá thành phẩm trên thị trường dao động trong khoảng 150.000đ – 200.000đ. Nếu muốn đảm bảo công dụng của thuốc thì cần tìm đến các địa chỉ bán thuốc nam uy tín. Trước khi lựa chọn mua thuốc thành phẩm, bạn nên căn cứ vào các tiêu chí quan trọng như:
- Nguồn gốc, xuất xứ thuốc phải rõ ràng
- Thuốc có chứng nhận, kiểm định về chất lượng và công dụng chữa bệnh
- Cơ sở bán thuốc phải là những nhà thuốc đông y được cấp phép hoạt động và có uy tín
Người dùng có nhu cầu nên tham khảo mức giá trung bình để tránh mua phải sản phẩm với giá quá cao. Bên cạnh đó, cũng không nên tin vào những lời chào mời mua cây sâm đất với giá quá rẻ bởi dễ mua phải thuốc giả, kém chất lượng.
Xem thêm:
