Phục Linh
(Poria cocos)
Tên khác: Bạch phục linh, phục thần.
Tên khoa học: Poria cocos (Schw.) Wolf., thuộc họ Nấm lỗ – Polyporaceae.
Dược liệu Phục Linh
Phục linh là loại nấm mọc ký sinh trên rễ cây thông. Vì người ta cho phục linh là linh khí của cây thông nấp ở dưới đất, do đó mà đặt tên. Nếu nấm mọc xung quanh rễ khi đào lên có rễ thông ỡ giữa nấm thì gọi là phục thần. Nấm hình khối to, có thể nặng tới 5kg, nhỏ có thể bằng nắm tay. Mặt ngoài màu xám đen, nhăn heo có khi thành bướu, cắt ngang sẽ thấy mặt lổn nhổn hoặc trắng (bạch phục linh) hoặc hồng xám (xích phục linh). Bột phục linh có màu trắng xám, chủ yếu gồm các khuẩn ty, bào tử, cuống đám tử.
Phân bố, thu hái:
Cây mọc trong rừng có thông, nằm sâu dưới một lớp đất mặt 20-30cm. Thường phát triển ở vùng núi hướng về phía mặt trời, khí hậu ấm áp, thoáng, độ cao trung bình, không bị gió bấc thổi, chất đất cát mịn tơi xốp. Ðã tìm thấy ở Hà Giang, Thanh Hoá, Lâm Ðồng, Gia Lai. Ðang nghiên cứu trồng ở Sapa, Tam Ðảo. Thu hoạch nấm vào tháng 10-11 sau tiết lập thu. Khi đào lên, người ta ngâm nước một ngày, rửa sạch, gọt bỏ vỏ, đồ lên, thái mỏng 2-3mm, phơi hay sấy khô. Khi dùng thì sắc với thuốc thang.
Bộ phận dùng: Quả thể nấm.
Thành phần hóa học: Acid pachymic, acid tumulosic, acid eburicoic, acid pinicolic, pachyman.
Tính vị: Vị ngọt, nhạt, tính bình.
Tác dụng của Phục linh:
Lợi thủy thẩm thấp, kiện tỳ, định tâm. Dùng chữa tiểu tiện khó khăn, thuỷ thũng trướng man, tiết tả, phục thẩm định tâm, an thần chữa hồi hộp mất ngủ.
Công dụng:
Trong nhân dân, Phục linh được coi là vị thuốc bổ, thuốc lợi tiểu, dùng trong bệnh thuỷ thũng. Còn dùng làm thuốc trấn tĩnh, chữa các trường hợp mất ngủ, hay sợ hãi, di tinh.
Liều dùng: 9-15g, dạng thuốc sắc, thuốc bột hay thuốc viên.
Bài thuốc có Phục linh:
+ Chữa bệnh thuỷ thũng: Phục linh 10g, mộc thông 5g, tang bạch bì 10g, nước 600ml. sắc còn 200ml. chia làm 3 lần uống trong ngày.
+ Chữa phù thũng, sợ hãi: Phục linh 8g, cam thảo 3g, quế chi 4g, sinh khương 3g, nước 400ml, sắc còn 200ml Chia làm 3 lần uống trong ngày.
+ Chữa vết đen trên mặt: tán bột Phục linh mà bôi.
