Năm 2010, theo thống kê ở Việt Nam tỷ lệ người mắc bệnh ung thư tuyến giáp là 8,4/100.000 người đối với nữ giới và 3,2/100.000 người đối với nam giới, đứng thứ 6 trong các loại ung thư. Tỷ lệ tử vong của bệnh thường rất thấp. Tuy nhiên, trong quá trình điều trị ung thư tuyến giáp bằng I-131 bệnh nhân cũng cần phải lưu ý một số điểm sau.
Tìm hiểu về ung thư tuyến giáp
Người mắc ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sẽ có tới 90% cơ hội sống sau 5 năm. Ung thư tuyến giáp là bệnh có thể điều trị thành công, triệt căn bởi phẫu thuật và kết hợp với phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp bằng I-131, kể cả người bệnh trong giai đoạn tiến triển.
Điều trị ung thư tuyến giáp bằng I-131
Triệu chứng của ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp thường không có biểu hiện rõ ràng, khi xét nghiệm chức năng của tuyến giáp vẫn hoạt động với giới hạn bình thường. Nhân tuyến giáp hầu như là được phát hiện một cách ngẫu nhiên trên siêu âm hoặc là đi khám những bệnh mà không liên quan gì tới nó. Đôi khi, bệnh nhân có thể tự tìm thấy u vùng cổ khi soi gương, đóng cúc phần cổ áo hoặc đeo vòng cổ. Ung thư hoặc nhân tuyến giáp ít khi có thể gây triệu chứng.
Tuy nhiên trong một vài trường hợp bệnh nhân có biểu hiện đau cổ, hàm hoặc tai. Nếu nhân tuyến giáp đủ lớn thì nó có thể chèn ép vào thực quản hoặc khí quản gây ra cảm giác nuốt vướng, khó thở. Bệnh nhân có thể bị khàn tiếng do u chèn ép vào dây thần kinh chi phối giọng nói.
Nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp
Bệnh ung thư tuyến giáp thường xuất hiện ở người nhiễm bức xạ cao, tiền sử có người nhà bị bệnh và người có độ tuổi trên 40. Những nơi từng xảy ra thảm họa hạt nhân như Checnobyl (Nga) và Fukushima (Nhật Bản), nguy cơ con người mắc ung thư tuyến giáp rất cao, bệnh hay phát tác từ 12 đến 25 năm sau tiếp xúc. Ngoài ra các đột biến gen p53, đột biến thụ thể TSH cũng có thể gây ra ung thư tuyến giáp.
Chẩn đoán ung thư tuyến giáp
Việc chẩn đoán ung thư tuyến giáp thường được thực hiện bằng phương pháp chọc hút kim nhỏ hay việc giải phẫu cắt nhân tuyến giáp để làm mô bệnh học. Tuy nhiều người có nhân tuyến giáp nhưng tỷ lệ những nhân này là ung thư rất thấp.
Phân loại ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp thể nhú, thường chiếm 70-80%, thể này phát triển chậm và di căn tại hạch cổ.
Ung thư tuyến giáp thể nang, loại này chiếm 10-15% nhưng tốc độ tiến triển nhanh hơn và di căn xa hơn thể nhú.
Ung thư tuyến giáp thể tủy, thường là liên quan đến di truyền gia đình và các vấn đề nội tiết nên chỉ chiếm 5-10%.
Cuối cùng chỉ chiếm chưa đến 2% là ung thư tuyến giáp thể không thể biệt hóa nhưng đây lại là thể ác tính nhất trong bệnh ung thư tuyến giáp.
Phương pháp phẫu thuật
Cắt toàn bộ tuyến giáp và vét hạch cổ chọn lọc chính là biện pháp điều trị ung thư tuyến giáp đầu tiên. Ung thư tuyến giáp khi mới phát triển có thể chỉ cần phẫu thuật. Đối với những trường hợp có di căn hạch cổ, bác sĩ có thể sẽ bổ sung thêm phương pháp điều trị bổ trợ bằng I-131 sau phẫu thuật. Bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt tuyến giáp toàn bộ cần phải uống thuốc hormone tuyến giáp cho đến hết đời.
Tuyến giáp với khả năng hấp thu tốt i-ốt. Vì vậy, I-131 được dùng một cách hoàn hảo để tiêu diệt những mô giáp còn lại (lành tính và ung thư) sau khi phẫu thuật. I-131 sau khi được hấp thụ vào cơ thể, sẽ phá hủy ADN và giết tế bào tuyến giáp. Hầu hết các tế bào của các cơ quan khác trong cơ thể không có khả năng bắt giữ I-131 nên sẽ ít chịu tác động của loại dược chất phóng xạ này. Một số bệnh nhân có thể bị sưng đau vùng cổ, viêm tuyến nước bọt. Tuy nhiên tác dụng phụ này dễ khắc phục bằng cách uống nước và nhai kẹo cao su. Nếu sử dụng I-131 liều cao thì cũng có nguy cơ dẫn đến ung thư khác nhưng tỷ lệ này là rất thấp.
Trước lúc dùng I-131 để điều trị bác sĩ sẽ chỉ bảo người bệnh ngừng hormone tuyến giáp từ 4-6 tuần, và chỉ định chế độ ăn hạn chế i-ốt để tăng khả năng hấp thu I-131 nhằm đạt hiệu quả điều trị ung thư tuyến giáp bằng I-131 tốt nhất. Nếu chỉ số TSH đạt đủ mức cần thiết, bệnh nhân sẽ được dùng I-131 liều nhỏ và chụp xạ hình với I-131. Xét nghiệm này giúp bác sĩ có thể ước lượng được phần mô giáp cần phá hủy là bao nhiêu cũng như đánh giá tổn thương di căn xa ở phổi và các vị trí khác. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra liều điều trị thích hợp.
Phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp tiến triển
Ung thư tuyến giáp không hay di căn xa nhưng một khi di căn xa thì đây là vấn đề quan trọng cần phải xem xét. Vốn phẫu thuật và điều trị I-131 là hai liệu pháp chính nhưng những phương pháp này cũng có khi không hiệu quả. Trong trường hợp này, phương pháp xạ trị ngoài là phương pháp có thể được dùng để điều trị di căn xương và các di căn khác. Điều trị xạ trị có thể làm giảm tốc độ phát triển và sự lan tràn của tế bào ác tính. Ngoài ra, điều trị đích cũng là một phương pháp mới đang được nghiên cứu và bước đầu ứng dụng cho bệnh nhân ung thư tuyến giáp giai đoạn tiến triển.
Theo dõi
Theo dõi định kỳ là điều bắt buộc với tất cả người bệnh bởi vì đây là bệnh có thể tái phát. Các cuộc xét nghiệm chính cần thực hiện trong quá trình theo dõi bệnh là siêu âm vùng cổ và xét nghiệm máu. Do vậy sau chỉ số Tg sẽ được dùng để theo dõi bệnh.
Theo Sức khỏe & đời sống
