Đảng sâm dùng làm thuốc bổ máu, tăng hồng cầu. Dùng trong bệnh suy nhược, ăn không ngon, thiếu máu, ốm lâu ngày, lòi dom, sa dạ con, rong huyết…
Tên khoa học: Codonopsis Root.
Nguyên liệu:
Đảng sâm là rễ phơi khô của nhiều loại Codonopsis (Codonopsis pilosula, Campanumoea javanica…): lộ đảng sâm, xuyên đảng sâm, đại đảng sâm, phòng đảng sâm…
Ở Việt Nam: hồng sâm hay phòng đảng sâm người thổ miền núi gọi là cỏ rầy cáy, mầm cáy… ta thường dùng tên phòng đảng sâm.
Đặc điểm của những loại đảng sâm này là khi thái ra trong có mắt ngỗng.
Thứ to (đường kính trên 1cm), khô nhuận, thịt trắng ngà, vị dịu ngọt, không sâu, không mốc mọt là tốt.
Mọt, xốp xơ, nhăn nheo là xấu.
Thành phần hóa học:
Dược liệu có chứa: Sucrose, Glucose,Inulin, Alcaloid, Scutellarein Glucoside.
Tác dụng:
Theo đông y:
Tính vị – quy kinh: vị ngọt, tính bình. Vào hai kinh phế và tỳ.
Tác dụng: bổ phế tỳ, ích khí, sinh tân dịch, chỉ khát.
Chủ trị – liều dùng: trị tỳ hư, ăn vào trướng đầy, tay chân mỏi mệt, phế hư sinh ho. Dùng thay nhân sâm với liều cao.
Ngày dùng 6 – 12g đến 40 g.
Theo y học hiện đại:
Thuốc có tác dụng tăng sức: chống mệt mỏi và tăng sự thích nghi với môi trường.
Thuốc có tác dụng làm tăng khả năng miễn dịch của cơ thể.
Tác dụng của thuốc đối với máu và hệ thống tạo máu: nước, cồn và nước sắc Đảng sâm đều có tác dụng làm tăng số lượng hồng cầu trong đó lượng bạch cầu trung tính tăng còn lượng tế bào lâm ba lại giảm.
Tác dụng của thuốc đối với hệ tiêu hóa: Dịch của Đảng sâm làm tăng trương lực của hồi tràng chuột Hà lan cô lập hoặc bắt đầu thì giảm, tiếp theo là tăng cường độ co bóp lớn hơn, tần số lại chậm đi và thời gian kéo dài.
Tác dụng đối với hệ tim mạch:
- Thuốc có tác dụng hạ áp trong thời gian ngắn. Tác dụng hạ áp của thuốc trên thực nghiệm súc vật là do tác dụng dãn mạch ngoại vi và tác dụng ức chế Adrenalin của thuốc gây nên.
- Tuy nhiên, truyền dịch Đảng sâm với dịch tỷ lệ 1:1 (20 – 25ml) cho thỏ nhà choáng do mất máu lại có tác dụng nâng áp, áp lực tĩnh mạch trung tâm hạ, nhịp tim chậm lại, so với tổ đối chiếu dùng Nhân sâm, Cam thảo. Nhận thấy tác dụng nâng áp của Đảng sâm cao hơn.
- Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng hưng phấn tử cung cô lập của chuột cống, có tác dụng nâng cao corticosterol trong huyết tương, nâng cao đường huyết.
Đảng sâm còn có tác dụng kháng viêm, hóa đàm chỉ khái: thuốc trên thực nghiệm in vitro có tác dụng kháng khuẩn ở mức độ khác nhau đối với các loại vi khuẩn sau: não mô cầu khuẩn, trực khuẩn bạch hầu, trực khuẩn đại tràng và phó trực khuẩn đại tràng, tụ cầu khuẩn vàng, trực khuẩn lao ở người.
Lưu ý:
Bệnh thuộc thực thì không nên dùng.
Cách bào chế:
Theo kinh nghiệm Việt Nam:
Rửa sạch bụi bẩn, ủ một đêm (đồ được càng tốt, thấy bốc hơi lên là được) chờ mềm, thái mỏng 1 – 2 ly, tẩm nước gừng để bớt hàn sao qua (thường dùng).
Theo Trung y:
Hái được thì phơi âm can, lăn se cho vỏ và thịt dính với nhau, bó từng bó nhỏ, cất kín, để nơi cao ráo. Khi dùng sao với đất hoặc với gạo.
Bảo quản: đậy kín, tránh ẩm, cần để nơi thoáng gió, khô ráo đề phòng sâu mốc vì đảng sâm rất dễ bị mọt.
Có thể sấy hơi diêm sinh.
