Củ ấu là gì? Tác dụng của củ ấu chữa bệnh gì: bệnh trĩ, mụn nhọt, dạ dày,… Cách dùng củ ấu đúng cách, tránh tác dụng phụ của củ ấu. Cách chế biến củ ấu, bảo quản. Giá củ ấu bao nhiêu tiền 1kg, mua ở đâu? Hình ảnh củ ấu.
Tác dụng cách dùng củ ấu là gì và cách nhận biết củ ấu qua hình ảnh
Củ ấu là gì?
Củ ấu là gì?
Ở Trung Quốc, củ ấu còn được gọi là ấu trụi, ấu nước, kỵ thực, lăng thực. Ngoài ra, nó có thêm tên là macre, krechap (Campuchia). Củ ấu có tên khoa học là Trapa cochinchinensis Lour. Nó thuộc họ Ấu – Trapaceae.
Cây củ ấu là một loài thủy sinh, phổ biến ở các miền ôn đới Âu-Á-Phi. Ở những vùng nước đọng, nó thường mọc ở độ sâu không quá 5m. Tại nước ta, có ít nhất ba loài củ ấu đã xuất hiện. Ấu trụi ở Hải Phòng (có hai sừng tù), ấu gai ở Thái Bình (có hai sừng nhọn). Còn lại là ấu sừng trâu trồng ở Phú Thọ.
Tuy gọi củ ấu nhưng thực ra đây lại là một loại quả. Bởi vì nó phát triển dưới nước, rụng về già rồi vùi xuống bùn nên được gọi là “củ”.
Đặc điểm của cây củ ấu
Cây củ ấu sống ở dưới nước, thân ngắn và có lông.
Lá của cây có hai dạng là lá nổi và lá chìm. Lá nổi có phao ở cuống, mép trên có răng cưa, hình trám. Lá dài 4-5cm, rộng 6-7cm, có cuống dài 6-15cm. Giữa lá có phao. Mặt dưới lá màu hung đỏ, nhiều lông tơ. Lá chìm giảm phiến lá, xẻ hình lông chim, vì rất nhỏ nên chỉ thấy được các đường gân.
Cây củ ấu có loại hoa đơn, màu trắng, mọc ở nách lá. Quả ấu thường được dân gian gọi là “củ” vì có hai sừng dài. Quả ấu cao 35mm, rộng 5cm, dài 2cm, sừng có đầu hình mũi tên. Bên trong chứa một hạt, có nhiều bột trắng ăn được và rất ngon.
Thành phần dược chất của củ ấu
Trong củ ấu, tinh bột và đạm chiếm tới 60% thành phần. Đây là những chất đem lại nhiều dinh dưỡng cho con người cũng như động vật. Vì vậy, nó được dùng làm nguồn lương thực rất hữu ích. Có thể dùng củ ấu sống hoặc chín.
Ngoài ra, củ ấu còn có các chất dinh dưỡng khác tốt cho sức khỏe con người. Đó là gluxit, đường glucô, nước, canxi,… Nhờ đó, củ ấu chữa bệnh như giải độc, thanh nhiệt, chống nắng nóng. Chất AH13 trong củ ấu có tác dụng hỗ trợ điều trị chống ung thư.
Đặc điểm của cây củ ấu là gì cùng với thành phần dược chất ra sao
Tác dụng của củ ấu
– Theo Đông Y, củ ấu có vị ngọt, hơi chát, tính mát và bình. Nhờ vậy, nó có tác dụng giải cảm nắng, thanh mát, điều trị các chất độc.
– Ăn củ ấu đem lại nhiều dinh dưỡng, bổ cơ thể, chống đói. Củ ấu sao cháy dùng chữa sốt, choáng đầu.
– Củ ấu chữa bệnh rôm sảy, làm da mặt căng mịn, chống choáng đầu, mệt mỏi.
– Theo sách “Danh y biệt lục”, củ ấu ngọt mát, ăn vào tiêu khát, giải độc rượu. Nếu ăn chín có tác dụng ích khí, kiện tỳ.
– Theo sách “Bản thảo cương mục”, củ ấu tính bình, có tác dụng ngừng thoát tả, tiêu thũng. Củ ấu thường được dùng để chữa tiêu chảy, đại tiện ra máu, loét dạ dày.
– Vỏ củ ấu nấu lên lấy nước, chữa được lòi dom bằng cách rửa hậu môn.
– Củ ấu làm thành bột, trộn với dầu vừng dùng để bôi. Hỗn hợp đó chữa trĩ, viêm nhiễm ngoài da.
– Củ ấu còn là nguyên liệu làm bánh, món ăn phù hợp với khẩu vị nhiều người.
Củ ấu chữa viêm loét dạ dày
Cách dùng củ ấu
Cách dùng củ ấu chữa bệnh nhức đầu, choáng váng, cảm sốt
- Khi bị nhức đầu, cơ thể choáng váng và sốt, người bệnh nên sử dụng củ ấu để chữa kịp thời.
- Sao cháy 3-4 củ ấu, sắc thành nước uống, ngày 1 thang. Uống đến khi khỏe hẳn.
Cách sử dụng củ ấu hạ sốt, sốt rét
- Người bệnh lấy vỏ củ ấu, sao vàng lên, đem đi sắc thành nước uống.
Cách dùng củ ấu giải độc rượu, làm sáng mắt, chữa chốc đầu trẻ
- Đem 10-16g cây củ ấu, sắc lấy nước uống. Sử dụng cho người cần giải độc rượu. Đối với trẻ em, nước uống này giúp sáng mắt, khỏi được chốc đầu.
Cách sử dụng củ ấu chữa bệnh rôm sảy, da khô sạm
- Người bệnh đem củ ấu tươi ra giã nát. Dùng phần bã xoa lên vùng da tổn thương.
Cách dùng củ ấu chữa bệnh viêm loét dạ dày
- Với bệnh viêm loét, ung thư dạ dày, món ăn từ củ ấu sẽ đem lại nhiều hiệu quả hơn. Bởi vì những chất dinh dưỡng trong món ăn này cần thiết cho cơ thể.
- Dùng 30g củ ấu, 16g hoài sơn, táo đỏ, 10g gạo nếp và bạch cập. Đem tất cả vào nồi, cho nước vừa đủ. Nấu hỗn hợp trên thành cháo nhừ. Nên trộn đều thêm 20g mật ong khi bắt đầu ăn.
Cách sử dụng củ ấu chữa bệnh hư nhược phiền khát
- Người bệnh hãy dùng 50g củ ấu tươi, 15g địa cốt bì. Cho thêm 6g các loại câu kỷ tử, hoàng cầm, cam thảo chế. Đem hỗn hợp dược liệu trên sắc uống. Duy trì đến khi hiệu quả.
Cách dùng củ ấu trị say rượu
- Người say rượu chỉ cần nhai nuốt khoảng 250g củ ấu tươi là sẽ đỡ.
Cách sử dụng củ ấu trị tỳ vị hư nhược
- Bạn nên lấy 50g củ ấu, 15g bạch truật, hồng táo, sơn dược. Cho thêm 10g sơn tra, 6g màng mề gà và 3g cam thảo chế. Sắc hỗn hợp trên thành nước uống. Duy trì đến khi hiệu quả.
Cách dùng củ ấu trị đại tiện ra máu
- Người bệnh dùng 60g vỏ củ ấu, 15g địa du, 10g ô mai. 6g tiêu sơn căn và cam thảo chế. Sắc toàn bộ hỗn hợp thành nước uống. Duy trì đến khi hiệu quả.
Cách sử dụng củ ấu chữa bệnh trĩ, nhọt nước
- Bạn hãy sấy khô vỏ củ ấu, đốt tồn tính rồi tán thành bột. Cho thêm dầu vừng vào rồi trộn đều. Sử dụng hỗn hợp cho cả bôi lẫn đắp vào vùng bệnh. Tuy là bài thuốc đơn giản của dân gian nhưng lại rất hiệu quả.
Xem thêm: “Nhân sâm của người nghèo”
Dùng củ ấu trong chế biến món ăn
Củ ấu luộc
- Củ ấu chứa rất nhiều chất dinh dưỡng. Do vậy, nó hay được dùng để luộc ăn ngay. Khi luộc, bạn cần tránh luộc quá mềm hoặc còn sượng.
- Đầu tiên, bạn cần rửa sạch củ ấu. Lưu ý rằng, khi nào nước trong hẳn thì củ ấu mới sạch. Tuy nhiên, khi rửa bạn nên cẩn thận, bởi vì sừng củ ấu nhọn, dễ gây rách da.
- Sau đó, bạn cho củ ấu vào nồi, thêm đủ nước và muối. Đun khoảng từ 15-20 phút. Để xem củ ấu đã chín chưa, bạn hãy ấn vào củ ấu. Nếu thấy mềm là được. Ngoài ra, để thêm chắc chắn, bạn có thể cắt đôi củ ấu ăn thử. Khi chín, vỏ ấu sẽ chuyển sang màu đen.
- Cuối cùng, vớt củ ấu ra để nguội rồi thưởng thức.
Củ ấu chiên
- Với nhiều người, món củ ấu chiên nghe có vẻ rất lạ, nhưng thật ra đây lại là món ăn khá thông dụng. Bạn cần chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu để có món ăn hấp dẫn nhất. Sử dụng củ ấu, xà lách, súp xốt dâu tây, bột xù, trứng gà, cà chua.
- Tách vỏ củ ấu, rửa sạch bằng nước rồi ướp với muối và tiêu. Bỏ lòng trắng trứng gà, đánh tan lòng đỏ. Lấy củ ấu lăn qua bột mì, nhúng vào lòng đỏ trứng và bột chiên xù. Sau đó, thả củ ấu vào chiên vàng.
- Múc sốt dâu lên đĩa rồi trang trí ấu chiên bên trên. Thêm xà lách, cà chua xung quanh cho hấp dẫn và ngon miệng.
Củ ấu nấu canh chân giò
- Củ ấu cũng là một thành phần tạo nên sự khác biệt trong các món canh hầm. Canh chân giò nấu cùng củ ấu không phải ngoại lệ.
- Cách nấu rất đơn giản, bạn hãy lột vỏ, rửa sạch củ ấu rồi để ráo nước. Chân giò rửa kĩ, đem đi ninh cho thịt nhừ và tiết hết chất ngọt. Sau đấy, bạn cho củ ấu vào nồi canh đun đến khi nhừ hẳn. Đừng quên bỏ thêm gia vị cho đậm đà.
- Khi canh sôi, thả hành lá, rau mùi đã thái nhỏ để tăng thêm hương vị. Dùng ngay khi canh còn nóng.
Chè củ ấu
- Củ ấu nấu chè cũng là món thanh nhiệt vào mùa hè vô cùng ngon. Bạn hãy chọn mua củ ấu tốt, tránh hư hỏng để làm nên thức uống mát mẻ.
- Luộc chín củ ấu rồi lọc vỏ. Sau đó, bạn giã nhuyễn ra rồi đem đi nấu chè. Cho thêm đường phèn sẽ tạo vị ngậy, thanh mát và ngon miệng.
Hình ảnh củ ấu
Hình ảnh cây ấu
Củ ấu tươi
Củ ấu chế biến thành món ăn
Cách nhận biết củ ấu
Cách chọn củ ấu loại tốt
Khi mua, bạn cần chú ý một số đặc điểm sau đây để có được những củ ấu chất lượng nhất:
- Vỏ cứng, khô, chắc tay.
- Không nghe thấy tiếng bên trong khi lắc củ ấu. Bởi như vậy, củ ấu mới đặc ruột.
Cách phân biệt củ ấu với ấu tàu
Nếu không có kiến thức về củ ấu, bạn có thể sẽ nhầm lẫn nó với ấu tàu. Ấu tàu là vị thuốc quý đứng thứ 4 trong “tứ đại danh dược”. Tuy nhiên, ấu tàu cũng được xếp vào danh sách thuốc độc bảng A. Cây thường mọc hoang ở các vùng núi cao biên giới phía Bắc nước ta.
Chất độc của củ ấu tàu rất độc, làm con người liệt tay chân, nghẽn mạch máu và tử vong. Do vậy, cần phân biệt được rõ hai loại củ ấu này để tránh được hậu quả không mong muốn. Đặc biệt, không được ngâm rượu ấu tàu. Bởi lẽ, đã có nhiều trường hợp ngộ độc do rượu ngâm ấu tàu gây nên.
Củ ấu (trái) và ấu tàu (phải)
Lưu ý khi dùng củ ấu
Tất cả mọi người đều có thể sử dụng củ ấu trong ăn uống và chữa bệnh. Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều củ ấu ở một thời gian nhất định. Bởi việc này dẫn tới đầy hơi, đau bụng.
Ăn nhiều củ ấu gây trệ khí. Bởi vậy, người có u cục ở bụng, ngực nên thận trọng khi ăn.
Người bệnh hư nhược tỳ vị, đại tiện tiêu lỏng nên ăn chín. Tránh ăn sống củ ấu dưới bất kỳ cách nào.
Khi bạn đã ăn xong củ ấu, cần nghỉ ngơi một lát rồi hẵng uống nước. Nếu uống ngay, cảm giác khó chịu sẽ diễn ra bên trong cơ thể.
Video: Công dụng ít biết của củ ấu
Mua củ ấu ở đâu?
Bạn có thể tìm mua củ ấu ở các chợ xung quanh nơi sống. Giá bán trên thị trường của 1kg củ ấu dao động trong khoảng 18.000-20.000 VNĐ.
Khi mua củ ấu, bạn nên lựa chọn kỹ để lấy cho mình những củ chất lượng và ngon nhất.
.
