Cây ngưu tất cho củ dùng tươi chữa cổ họng sưng đau, ung nhọt, chấn thương tụ máu, bế kinh, đẻ không ra nhau thai, ứ huyết…
Tên khoa học: Achyranthes bidentata.
Cây ngưu tất cho củ là một dược liệu quý, dùng tươi chữa cổ họng sưng đau, ung nhọt, chấn thương tụ máu, bế kinh, đẻ không ra nhau thai, ứ huyết, tiểu tiện ra máu, viêm khớp. Tẩm rượu trị: đau lưng, mỏi gối, chân tay co quắp, tê bại. Trong y học hiện đại, củ ngưu tất dùng để chiết xuất Saponin làm thuốc hạ cholesterol máu.
Thành phần hóa học:
Trong rễ ngưu tất người ta chiết xuất ra một chất saponin, khi thuỷ phân sẽ cho axit oleanic và galactoza, rhamnoza, glucoza. Ngoài ra còn có ecdysteron, inokosteron và muối kali.
Theo đông y:
Ngưu tất có vị đắng, chua và tính ôn. Có tác dụng hoạt huyết, trừ ứ bế và điều kinh. Bổ can, thận, khoẻ cơ gân, lợi tiểu, chống loạn tiểu tiện. Tăng tưới máu cho phần dưới cơ thể.
Bộ phận dùng và phương pháp chế biến: rễ đào vào mùa đông, phơi khô và cắt thành lát mỏng.
Các bài thuốc từ cây ngưu tất:
– Ứ máu biểu hiện như vô kinh, ít kinh, loạn kinh và đau do chấn thương ngoài: Dùng phối hợp ngưu tất với táo nhân, hồng hoa, đương qui và liên hồ sách.
– Can và thận kém biểu hiện như đau và yếu vùng thắt lưng và chân: Dùng phối hợp ngưu tất với tang ký sinh, đỗ trọng và câu kỷ.
– Giãn mạch máu quá mức biểu hiện như nôn ra máu và chảy máu cam: Dùng phối hợp ngưu tất với tiểu kế, trắc bách diệp và bạch mao căn.
– Âm suy và dương vượng dẫn đến phong can nội chạy lên trên biểu hiện như đau đầu, hoa mắt và Chóng mặt: Dùng phối hợp ngưu tất với đại giả trạch, mẫu lệ và long cốt dưới dạng trấn can tức phong thang.
– Âm suy và vương hỏa biểu hiện như loét miệng và sưng lợi: Dùng phối hợp ngưu tất với sinh địa trùng và tri mẫu.
– Rối loạn đường niệu biểu hiện như đi tiểu đau, đái ra máu và nước tiểu ít: Dùng phối hợp ngưu tất với thông thảo, hoạt thạch và cù mạch dưới dạng ngưu tất thang.
– Liều dùng: 6-15g.
Lưu ý:
Phụ nữ có thai hoặc đang hành kinh không được dùng.
Ngưu tất nam là rễ cây Cỏ xước (Achyranthes aspera L. ), họ Rau dền, mọc hoang ở nhiều nơi trong nước ta có thể dùng thay vị Ngưu tất.
Mua bán dược liệu:
Giá bán tham khảo: 150-280k/kg
Địa chỉ tham khảo:
- 347 Trần Hưng Đạo, Phường 10, Quận 5, TP.Hồ Chí Minh
- Số 36 ngõ 165 phố Chùa Bộc, Quận Đống Đa, TP. Hà Nội
- 58A Trần Văn Dư, F. 13, Quận Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh
